Programma Watersystemen

De driehoek prestaties, financiën en capaciteit dienen in een gezonde organisatie in balans te zijn en te blijven. De haalbaarheid van een aantal prestaties van Watersystemen staan onder druk vanwege enerzijds de capaciteit en anderzijds de financiën. De muskusrattenbestrijding staat onder druk door een toenemend aantal vangsten in bepaalde gebieden in Zeeland en een tekort aan bestrijders anderzijds (chronisch ziekteverzuim, einde dienstverband en landelijke afspraken). Een voorstel is in voorbereiding om deze trend te keren en een realistisch perspectief te houden op de landelijk ingezette ambitie. Voor project Kruispolder worden alternatieve oplossingen doorgerekend, onderzocht wat het effect is op de projectplanning en wordt medio juli een nieuwe streekbijeenkomst gepland. Een aantal investeringsprojecten komt in aanmerking voor subsidies waarbij we rekening moeten houden met een verhoging van het voorbereidingskrediet, vanwege een verhoging van de overheadkosten van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Bij voorbereiding van investeringsprojecten (PWO, SWO, GGOR, KRW) blijft grondverwerving een belangrijke randvoorwaarde en sturend in de planning. Ambtelijk wordt actief ingezet om hier oplossingen te vinden. Bovenstaande heeft een behoorlijke impact op de inzetbaarheid van onze medewerkers en de realisatie van projecten. Daarnaast hebben we te maken met een toenemend aantal werkzaamheden, vragen/initiatieven van derden en chronisch ziekteverzuim, waardoor we achterlopen met het op orde brengen van de basis (bijvoorbeeld m.b.t. Informatisering versus monitoring) en is er onvoldoende capaciteit om de werkzaamheden uit te voeren/voldoen aan vragen van derden. Vertraging in het realiseren van projecten heeft impact op de beheer en onderhoud werkzaamheden. Extra ambities zoals gebieds- en omgevingsgerichte aanpak, duurzaamheid, circulariteit en energietransitie leiden tot extra druk op de realisatie. 

De externe kosten voor programma watersystemen vallen € 180.000 hoger uit dan begroot.

•  Voor beheer- en onderhoudskosten ligt de prognose +/- €107.000 hoger, wat vooral veroorzaakt wordt door afvoer van niet verspreidbare bagger  uit de afgelopen jaren (€ 119.000)  en verhoging van de landelijke bijdrage muskusrattenbestrijding (€ 18.000).  De energiekosten laten daarentegen een lagere prognose zien. 
  Vanwege aangepaste wet- en regelgeving mag de niet-verspreidbare bagger niet in onze eigen depots opgenomen worden en dient dit te worden afgevoerd naar de verwerker.  Door opstartproblemen om meer partijen af te voeren dan voorheen, zijn diverse baggerlocaties niet gebaggerd in de laatste jaren. Dit wordt alsnog dit jaar opgepakt waardoor de afvoerkosten het reguliere budget incidenteel overschrijden.  Deze incidentele kosten worden meegenomen in de 3e begrotingswijziging, waarbij de kosten worden gedekt vanuit de algemene reserve.
  De energiekosten vallen lager uit door de installatie van zonnepanelen en verlaging BTW voor zowel kleinverbruikers als grootverbruikers en netwerkkosten.  
• Monitoring waterkwaliteit ( +105.000):  betreft  een te lage raming voor de benodigde onderzoekskosten 2022 en nakomende onderzoekskosten vanuit 2021. In de oorspronkelijke raming zijn de BTW kosten abusievelijk niet meegenomen.
• Het budget voor kennisontwikkeling watersystemen zoals opgenomen in het waterbeheerprogramma valt lager uit door andere prioritering. De huidige inschatting is  € 34.000 lagere kosten. Nadere uitwerking volgt later dit jaar.
• Een deel van de gebudgetteerde onderzoekskosten wordt bekostigd vanuit het budget kennisontwikkeling. De reguliere onderzoekskosten vallen hierdoor € 36.000 lager uit.
• Voor de implementatie van het waterschapsbeheerprogramma (WBP) wordt een budget van  € 38.000 beschikbaar gesteld. Dit betreft het uitwerken van de monitoring van de voortgang op  de doelen in het WBP,  in samenwerking met de provincie.

We verwachten een begrotingstekort door de actuele prijsstijgingen en de marktontwikkelingen als gevolg van o.m. de oorlog in Oekraïne en de COVID-maatregelen in met name Azië. Er zijn in de prognoses van de bestuursmonitor vooralsnog geen prijsstijgingen opgenomen voor de niet-beïnvloedbare kosten. Voor de beïnvloedbare kosten wordt in de 2e begrotingswijziging voorgesteld een bestemmingsreserve te vormen van in totaal € 2,5 miljoen voor alle programma’s. Hiermee kan het reguliere onderhoud zoveel mogelijk worden uitgevoerd.

We verwachten hogere kosten voor afvoer en verwerking  van (niet-)verspreidbare bagger door aanscherping van wet- en regelgeving. Bijsturing is niet mogelijk. 

Er is een risico op hogere kosten voor verwerking van bermgrond uit de grond- en baggerdepots. Enkele gemeenten moeten hiertoe de bodemkwaliteitskaart (BKK) nog vaststellen om hogere kosten voor de verwerking van bermgrond te voorkomen.

Programma Watersystemen bestaat uit de afdelingen Water en Waterbeheer. Bij de afdeling Waterbeheer is een nadeel van € 54.000 ontstaan door een hogere uitval dan gemiddeld bij de buitendienstmedewerkers Beheer en Onderhoud en Muskusrattenbestrijders (chronisch ziekteverzuim, Long Covid). Ook de marginale urenuitbreiding op peilbeheer en vergunningverlening dragen hieraan bij. Daarnaast is bij de afdeling Water een voordeel ontstaan € 140.000 door medewerkers die de recent de organisatie verlaten hebben en een aantal vacatures die nog niet zijn ingevuld. Deze vacatures zijn (nog) niet ingevuld omdat de (Zeeuwse) arbeidsmarkt gericht op specifieke competenties en kennis, zoals zoetwater en plantoetsing/vergunningverlening, beperkt is. Ook is gebleken dat de werving van tijdelijk personeel voor bepaalde specialistische functies uitdagend is, omdat de tijdelijkheid van de contracten en/of de beperkte periode sollicitanten ervan weerhoud om te solliciteren (zowel intern als extern). Daarnaast zijn de benodigde competenties en kennis voor bepaalde taken en werkzaamheden verandert, doordat externe ontwikkelingen leiden tot vernieuwde/nieuwe taken van het waterschap (zie het WBP). Een deel van de totale overheadskosten van de gehele organisatie, zoals bijvoorbeeld van de inhuur op managementfuncties, is naar evenredigheid herverdeeld over alle programma's. In totaal komt bovenstaande neer op een financieel nadeel van € 43.000 voor programma Watersystemen.

Voor alle afdelingen geldt dat vacatures langer open staan dan gebruikelijk. Ten eerste omdat vacatures vanaf schaal 10 tijdelijk niet worden ingevuld vanwege de reorganisatie. Ten tweede omdat het voor veel vacatures moeilijk is om geschikte kandidaten te vinden vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. Dit zorgt ervoor dat de salariskosten lager uitvallen dan begroot en dat geldt ook voor de te activeren kosten.  Het niet invullen van vacatures zorgt er in combinatie met het hoge ziekteverzuim voor dat meer inhuur noodzakelijk is dan begroot.

Een deel van de totale overheadskosten, zoals bijvoorbeeld van de managementfuncties, zijn naar evenredigheid herverdeeld over alle programma's.

De hogere kapitaallasten worden voornamelijk veroorzaakt doordat het investeringsproject Baggeren Stierkreek voor 75%  is afgerond en nu dus wordt afgeschreven. Verder zijn er  hogere uitgaven voor het investeringsproject Baggeren uitwateringskanaal Cadzand 

-

Algemeen:

De geplande bestedingen voor de investeringen 2022 in het programma watersystemen komen € 620.000 hoger uit
Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de actualisatie van de prognose van project gemaal de Poel (PRJ1129) op basis van de ontwerpnota. Het separaat voorstel voor het opvragen van het benodigd uitvoeringskrediet wordt behandeld in de Algemene vergadering van 30 juni 2022. Daartegenover wordt een lagere besteding verwacht op diverse projecten door verschuivingen in de liquiditeitsplanning. Veelal wordt dit veroorzaakt door het opschuiven van de technische opleverdatum. Welke projecten dit betreft staat opgenomen onder het kopje afwijking in krediet en/of planning. 
De grootste afwijking doet zich voor bij project baggeren uitwateringskanaal Cadzand (PRJ1459), waarbij eveneens de besteding in 2022 lager is dan oorspronkelijk gepland. Voor het totale krediet van dit project zijn er echter geen opmerkelijke afwijkingen.    

Ontwikkelingen, risico's en kansen

Ontwikkelingen

Van project Kruispolder worden op dit moment de scope en mogelijke oplossingsrichtingen opnieuw onderzocht, waarbij meegenomen wordt welke resultaten, wensen en afspraken uit de eerdere fase meegenomen moeten en kunnen worden. 

Project Baggeren (PRJ1491B) grote wateren Bonte Kof: Een voorstel inzake extra benodigd krediet wordt apart ingebracht in de algemene vergadering van 2 juni 2022.

Risico's

Aandachtpunt blijft om voldoende voorbereidingstijd te nemen voor grondverwerving. Dit speelt met name bij de SWO-projecten (Stedelijke WaterOpgave) en de PWO-projecten (opgaven voor GGOR, WB21 en KRW om het watersysteem op orde te brengen tegen wateroverlast en voor juiste peilen en een goede waterkwaliteit). Dit kan al snel 1 tot 2 jaar vergen en is tot het moment van daadwerkelijke eigendomsoverdracht niet te plannen.

Kansen

-

Afwijkingen in krediet en/of planning waarover besluitvorming door de AV dient plaats te vinden:

PRJ1034 PWO WB21 / KRW/ GGOR 14-19: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-12 naar 2022-12; 

PRJ1153H Vervanging krooshekreiniger gemaal Willem: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-10 naar 2022-12;

PRJ1153I Revisie pompinstallatie gemaal Hellewoud: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-12 naar 2022-09;

PRJ1456a Uitv.duikers/stuwen GGOR/WB21 2021: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-12 naar 2022-12;

PRJ1458A Uitw. WB21/KRW/GGOR oude Haven: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-12 naar 2022-12;

PRJ1472 Uitvoering WB-21/KRW/GGOR 2021: de geplande technische afronding te verschuiven van 2022-12 naar 2023-12;

PRJ1492 Uitw. WB-21/KRW/GGOR 2022: de geplande technische afronding te verschuiven van 2023-12 naar 2024-12;

PRJ1498A Verv. best. techn. inst. Opmalingen 2021: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-12 naar 2023-06;

PRJ1504 Uitvoering stedelijke waterplannen 2021: de geplande technische afronding te verschuiven van 2021-12 naar 2023-12