Er is in 2022 hard gewerkt aan de professionalisering van de organisatie. Het werken in processen en risicogestuurd werken worden verder ontwikkeld om de dienstverlening voor de Zeeuwse burgers, recreanten en bedrijven te optimaliseren. Nu structuur van de nieuwe organisatie (grotendeels) staat, verschuift het accent van de structuur naar de organisatiecultuur.
Diverse ontwikkelingen leiden er toe dat er dit jaar veel van onze medewerkers wordt gevraagd en diverse prestaties onder druk staan. Dankzij de tomeloze inzet van onze medewerkers gaat veel dagelijks werk ondertussen gewoon door. Het werken tijdens de coronapandemie heeft veel gevraagd van onze medewerkers. De arbeidsmarkt is krap, met als gevolg dat beschikbare formatieruimte lastig wordt ingevuld. Daarnaast is het ziekteverzuim hoger dan de gestelde norm. Dit heeft nadrukkelijk de aandacht. De Coronacrisis en de oorlog in Oekraïne hebben hogere prijzen en langere levertijden tot gevolg. De prijsstijgingen zijn hoger dan bij de vorige monitor was voorzien. Om het noodzakelijk onderhoud in 2022 toch uit te voeren, worden de hiervoor gevormde bestemmingsreserves ingezet. Waar prijsstijgingen in 2022 nog tijdelijk kunnen worden opgevangen met reserves, werkt de structurele impact door in een hogere lastendrukstijging in 2023. De meevallers in deze monitor zijn hoofdzakelijk incidenteel als gevolg van hogere eenmalige inkomsten.
Ontwikkelingen en risico's
1. Externe ontwikkelingen; Wensen en eisen vanuit onze externe omgeving zorgen voor een toename van werkzaamheden. Hierbij moet bijvoorbeeld worden gedacht aan eisen op het gebied van milieuwetgeving, plantoetsing en verwachtingen over de betrokkenheid en inzet van het waterschap bij maatschappelijke thema’s en projecten. Doordat de capaciteit niet in balans is met de ambities, kan niet aan alle prestaties en externe wensen voldaan worden. Door middel van Assetmanagement en risicogestuurd werken worden prioriteiten gesteld.
2.Arbeidsmarkt; Het tekort aan personeel neemt in veel sectoren toe. Ook bij het waterschap hebben we in toenemende mate te maken met niet of zeer moeilijk vervulbare vacatures. Dit leidt tot een onvolledige bezetting en dus tot knelpunten bij het realiseren van onze prestaties vanwege verminderde beschikbare kennis en capaciteit. Om te investeren in goed personeelsmanagement (inclusief werving van voldoende nieuwe competente medewerkers) wordt in de begroting 2023 een versterking van het team personeel & organisatie meegenomen.
3. Competenties; We bevinden ons in een transitie veroorzaakt door maatschappelijke ontwikkelingen (o.a. Omgevingswet en verregaande samenwerking en participatie) die andere competenties vereist dan we vanouds gewend zijn. Medewerkers moeten zich ontwikkelen, wat tijd kost. De tijd gaat ten koste van de noodzakelijke tijd voor het behalen van de prestaties.
4. Netto besteedbare uren; Door toename van personele regelingen, neemt de hoeveelheid netto besteedbare uren per medewerker af. Denk hierbij aan regelingen voor ouderschapsverlof, IKB en de inzet van het PBB-budget voor vitaliteitsverlof.
5. Prestaties versus capaciteit; Het al langere tijd doorschuiven van projecten (zowel investering als exploitatie) en activiteiten naar daarop volgende jaren, is een gevolg van de spanning tussen een grotere opgave vanuit assetmanagement en de beschikbare formatie. Dit in combinatie met bovengenoemde 4 ontwikkelingen, zorgt ervoor dat er een risico is dat er onvoldoende kennis en competenties geleverd kunnen worden voor diverse te behalen prestaties, met name op het gebied van:
a. Basis op orde (informatiemanagement)
b. Implementatie nieuwe wetgeving, zoals de Omgevingswet
c. Calamiteiten- en crisisorganisatie
d. ARBO/veiligheid
e. Realisatie investeringsprojecten
6. Naar aanleiding van de IT audit door de accountant (bevindingen ITbeheersing in de boardletter) zijn voor het financiële systeem de volgende aanpassingen doorgevoerd: Account en gebruikersrechten worden nu periodiek gecontroleerd. Er is een logging op accounts gerealiseerd. De hoge rechten van medewerkers worden ondervangen door diverse controles die het risico op fraude moeten beperken. Daarnaast is periodieke controle ingericht voor authenticatie, autorisatie en beveiligingsmaatregelen op het netwerk. Ontwikkelingen voor continuïteit en toegangsbeveiliging maken onderdeel uit van het meerjareninformatiebeleid en informatiebeveiligingsbeleid en daaraan gekoppelde acties. De wegingen met betrekking tot Recovery Point objective (RPO) en Recovery Time Objective (RTO) worden hierin meegenomen. Opgemerkt moet worden dat het inrichten van een eigen uitwijk mogelijkheid voor de IT-omgeving met de huidige middelen voor de korte termijn niet uitvoerbaar is. Hiervoor zijn risicobeperkende maatregelen getroffen en onderzoeken we met kennispartners alternatieve oplossingen.
7. Kostenstijgingen en langere levertijden; De Coronacrisis en de oorlog in Oekraïne hebben hogere prijzen en langere levertijden tot gevolg. Het Centraal Planbureau (CPB) verwachtte in het tweede kwartaal nog dat de inflatie voor heel 2022 op 5,2% zal uitkomen. Eind augustus is die CPB-prognose gestegen tot 9,9%. Diverse onderhoudscontracten (bijvoorbeeld het maaien) zijn gebaseerd op de GWW-index voor de Grond-, Weg- en Waterbouw. Deze index is in 2022 fors hoger dan consumentenindex waar het CPB mee rekent. Het GWW-percentage wordt vier maal per jaar gepubliceerd. Over 2022 zijn de volgende indexen bekend: januari +11,3%, april +19,7% en juli +17,3% in vergelijking met het voorgaand jaar. Op toeslagstoffen zoals chemicaliën zijn prijsstijgingen aanzienlijk hoger. Dit alles raakt ook direct het werk van het waterschap en de daarbij behorende uitgaven. In een brief aan de algemene vergadering van 7 april 2022 zijn al scenario’s voor handelingsperspectief voorgelegd met betrekking tot lopende overeenkomsten en contracten binnen de exploitatie, lopende investeringsprojecten en nieuwe investeringen. Het dagelijks bestuur heeft daarop de volgende uitgangspunten meegegeven:
- niet inboeten op veiligheid
- kerntaken uitvoeren
- areaal in standhouden
- onderhoud niet uitstellen (met uitzondering van het deklagenbestek)
| Totaal | Groen (Op schema van gestelde doel) | Oranje (>80 en <100 procent op schema van gestelde doel) | Rood (<80 procent op schema van gestelde doel) | Grijs (geen prognose te geven op dit moment) |
| Waterschap Scheldestromen | 17(41%) | 11(27%) | 11 (27%) | 2 (5%) |
| Prestaties met afwijkingen | Rioolgemalen voldoen aan de afnameverplichting (%) (zie programma Afvalwaterketen) | Lozingen per jaar via overstorten door falen van het afvalwatersysteem (zie programma Afvalwaterketen) | 560 km regionale waterkeringen, inclusief kunstwerken, is beoordeeld o.b.v. de nieuwe provinciale veiligheidsnormering (%) (zie programma Waterkeringen) | |
| Zuiveringen voldoen aan de lozingseisen (%) (zie programma Afvalwaterketen) | KRW-waterlichamen voldoen aan de normen voor de chemische waterkwaliteit (%) (zie programma Watersystemen) | Medewerkertevredenheid en -betrokkenheid (zie programma Bestuur en Organisatie) | ||
| De organisatie voldoet aan de uitvoeringseisen van de Zorgplicht op de primaire waterkeringen (%) (zie programma Waterkeringen) | KRW-waterlichamen voldoen aan de doelen voor ecologische waterkwaliteit voor macrophyten (grotere planten) (%) (zie programma Watersystemen) | |||
| De organisatie voldoet aan de inrichtingseisen van de Zorgplicht op de primaire waterkeringen (%) (zie programma Waterkeringen) | Aantal geregistreerde verkeersdoden op waterschapswegen (zie programma Wegen) | |||
| Het gebied heeft een actueel vastgesteld peilbesluit (%) (zie programma Watersystemen) | Ziekteverzuim (%) (zie programma Bestuur en Organisatie) | |||
| De maatregelen om het beheergebied voor peilbeheer (GGOR) op orde te brengen zijn uitgevoerd (%) (zie programma Watersystemen) | Baseline informatieveiligheid Overheid geïmplementeerd (%) (zie programma Bestuur en Organisatie) | |||
| De maatregelen om het beheergebied voor wateroverlast (WB21) op orde te brengen zijn uitgevoerd (%) (zie programma Watersystemen) | Digitalisering voldoet aan de Baseline Basis op Orde (%) (zie programma Bestuur en Organisatie) | |||
| KRW-waterlichamen voldoen aan de doelen voor ecologische waterkwaliteit voor fytoplankton (%) (zie programma Watersystemen) | Vergunningaanvragen afgehandeld binnen de wettelijke termijn (%) (zie programma Bestuur en Organisatie) | |||
| Natuurvriendelijke oevers aangelegd (in km) (zie programma Watersystemen) | Investeringen gerealiseerd binnen de oorspronkelijke planning (+ max 6 maanden) (zie Belastingen en Financiën) | |||
| Medewerkertevredenheid over digitale werkomgeving (zie programma Bestuur en Organisatie) | Investeringen gerealiseerd binnen het oorspronkelijk verleende krediet (+ max 10% en/of € 250.000,-) (zie Belastingen en Financiën) | |||
| Medewerkertevredenheid over fysieke werkomgeving (zie programma Bestuur en Organisatie) | Circulair is een gunningscriterium in aanbestedingen (%) (zie Overkoepelende thema's) |