Programma Wegen

De lengte van de wegbeplantingen langs onze wegen blijft minimaal gelijk aan 2023
Om deze prestatie meetbaar te houden wordt de compensatie uitgedrukt in het aantal strekkende meters. Zoals in de vorige monitor benoemd is er in het seizoen 2023-2024 op zo'n 30 locaties gerooid en geplant. Bij de meeste locaties is de lengte van het groen gelijk gebleven. Op enkele locaties is de lengte van de wegbeplanting toegenomen. Voorbeelden hiervan zijn de Molendijk (+440m), Heidestraat (+420m), Zwingelstraat (+300m). Bij de Roterijdijk is er momenteel (-1136m) ruimte gemaakt voor de aanleg van een fietspad. Dit fietspad wordt dit jaar aangelegd. Na de aanleg worden nieuwe bomen op deze locatie en een compensatielocatie aangeplant. De verwachting is dat de lengte van de wegbeplanting toekomstig ook hier gelijk blijft. De totale lengte van de beplanting is per saldo 24 meter langer geworden. In oktober 2024 start het nieuwe rooi- en plantwerk. Hierin zullen enkele locaties zijn waarbij de lengte van de aanplant korter is dan de lengte van de gerooide beplanting. Dit zullen we compenseren op andere locaties. De uitkomst wordt eind 2024 in de monitor meegenomen. Bij de vervanging van beplanting hebben we aandacht voor duurzaamheid en landschappelijke inpassingen. Hierbij kiezen we voor meer variatie en inheemse soorten. Dit om ziektes en plagen tegen te gaan, soortenrijkdom te bevorderen en het landschap op die manier een kwaliteitsstimulans te geven.

De inrichting van het hoofdwegennet komt overeen met de CROW richtlijnen en heeft een gemiddeld rapportcijfer van 6
In 2024 hebben we laten onderzoeken in hoeverre onze wegen voldoen aan de richtlijnen voor veilige inrichting van wegen van het CROW. Het gemiddelde rapportcijfer is vastgesteld op 5,6. Hierbij merken we op dat er een groot verschil is in het rapportcijfer tussen enerzijds de GOW-wegen met een snelheidsregime van 80 km/uur (gemiddeld 2,1) en anderzijds de ETW1-wegen met een snelheidsregime van 60 km/uur (gemiddeld 7,5). Wegen die niet de juiste inrichting hebben worden bij voorkeur aangepast zodra we er groot onderhoud of een reconstructie uitvoeren. Het merendeel van de wegen die niet voldoen, zijn de 80 km-wegen. Indien besloten wordt om dergelijke wegen in te richten als 60 km-weg worden de kosten voor herinrichting aanzienlijk lager. Wegen waarvan in de toekomstvisie het snelheidsregime gehandhaafd wordt op 80 km-weg, worden mogelijk overgedragen aan de Provincie. Qua kosten voor de herinrichting maakt dit overigens geen verschil omdat bij overdracht de weg eerst conform de richtlijnen ingericht moet worden of anders een bijdrage moet worden meegegeven aan de nieuwe beheerder, zodat hij de herinrichting zelf kan uitvoeren.

Overige ontwikkelingen
Door omgevingsfactoren zoals de vestiging van bedrijven en recreatievoorzieningen, intensivering van onze wegen, steeds breder landbouwverkeer, aanscherping van richtlijnen en het veranderende klimaat (warmte en droogte zorgen voor schade aan verhardingen en funderingen) blijft ons werkveld constant in beweging. Ons waterschap houdt gewijzigde omstandigheden als het gaat om de veiligheid en betaalbaarheid voor onze burgers in de gaten en past zich waar mogelijk aan. Ook nu zijn de kostenstijgingen niet onopgemerkt gebleven. Daar waar kan, streven we bij de instandhouding van ons gehele areaal naar een eerlijke verdeling van kosten met de andere belanghebbenden. Tegelijkertijd hebben de kostenstijgingen een overschrijding veroorzaakt. Met de huidige bezetting is het daarbij een flinke uitdaging om alle noodzakelijke werkzaamheden goed en op tijd uit te voeren. Daar waar het gaat over het participeren in plannen van derden, het pro-actief investeren in nieuwe ontwikkelingen en de inzet omtrent overkoepelende thema’s zien we huidig geen mogelijkheden om aanvullende werkzaamheden uit te voeren. 

Voortgang prestatie-indicatoren bestuursakkoord
Naast bovengenoemde prestatie-indicatoren waren in het bestuursakkoord ook onderstaande indicatoren opgenomen, hieronder een toelichting op de voortgang.

• Op basis van de wegcategorisering starten we onderzoek naar de inrichtingsmogelijkheden van de waterschapswegen (2024-2026):
  De landelijke richtlijnen voor een veilige inrichting van wegen gaan we vertalen naar concrete inrichtingsafspraken voor onze waterschapswegen. Afgelopen periode is de categorisering ter sprake gebracht. Huidig worden de interventiemogelijkheden onderzocht. Zodra er een besluit is genomen over de herziening van de categorisering brengen we in beeld welke wegen qua inrichting aanpassing nodig hebben, wat dat gaat kosten en hoe we deze werkzaamheden gaan prioriteren.
• Ontwikkelen van beleid o.b.v. het kostenveroorzakersprincipe wegen (2024):
  Vanuit het POR (periodiek overleg openbare ruimte) is een werkgroep actief om de samenwerking tussen Zeeuwse wegbeheerders te bevorderen. Eén van de acties voor 2024 is om nadere afspraken vast te leggen over het tijdig betrekken van belanghebbende partijen bij ontwikkelingen in de regio. In het kader van de Omgevingswet gebeurt dit inmiddels in de vorm van gebiedstafels, maar aanvullend zijn afspraken nodig om te borgen dat alle belanghebbende partijen daadwerkelijk in een vroeg stadium de gelegenheid krijgen om hun mening in te brengen. In het verlengde van deze betrokkenheid worden afspraken gemaakt over de verdeling van kosten als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen: het kostenveroorzakersprincipe.
• We stellen een prioritering vast voor de aanpak van knelpunten in het Kwaliteitsnetwerk landbouwverkeer (2025):
  Het kwaliteitsnetwerk landbouwverkeer is vastgesteld inclusief een knelpuntenlijst. Om daadwerkelijk aan de slag te gaan met de knelpunten zullen betrokken wegbeheerders een planning moeten maken. Vanwege het grote aantal knelpunten en de beperkte middelen is het van belang om goed te prioriteren.
• Vanaf 2024 gaan we actief aan de slag met het beheer en onderhoud op basis van de zorgplicht bomen (2024 - 2027):
  Eind 2023 hebben we een project m.b.t. de zorgplicht bomen afgerond. Er is een werkwijze vastgesteld waarmee we voldoen aan de zorgplicht. De implementatie van de nieuwe werkwijze wordt eind 2024 afgerond. De implementatie bestaat met name uit het aanpassen van de controlefrequenties van de bomen op basis van risico’s, het introduceren van de module groen van Obsurv, het aanpassen van de inspectie-app en het instrueren van betrokken medewerkers. In 2025 zal een eerste evaluatie van de nieuwe werkwijze plaatsvinden en waar nodig zal de werkwijze worden geoptimaliseerd.

Externe kosten (€ 269.000,- hoger)

Het overgrote deel van de externe kosten wordt besteed aan het onderhoud (en de verbetering) van onze wegen. Denk hierbij met name aan de verhardingen (dek- en slijtlagen), de bermverstevigingen (doorgroeistenen) en de langs de weg aanwezige beplanting. Als gevolg van de klimaatverandering en het toegenomen gebruik van onze wegen (verhoogde intensiteit en steeds breder en zwaarder materieel) van onze wegen hebben we de kosten voor schades en het herstel van de droogteschade aan wegen en fietspaden afgelopen jaren structureel zien stijgen. Zoals in de begroting aangekondigd blijken de uitvoerings- en materiaalkosten dusdanig te zijn gestegen waardoor het structurele financieringsniveau toekomstig mogelijk onvoldoende mogelijkheden biedt om dit op te vangen. 

Hieronder een toelichting op de grootste verschillen bij de posten die hoger uitvallen:

• Onderhoud, aanleg en verwerving van wegen en wegbermen (€ 348.000,- hoger)
  De overschrijding wordt bijna geheel veroorzaakt door de afvoer van verontreinigde bermgrond van depot Kats € 270.000,-. Dit betreft een incidentele uitgave. 
  Daarnaast is het deel van te betalen waterschapsbelastingen wat wordt toegerekend aan Wegen € 52.000,- hoger dan begroot. 
  Ook de gewenningsbijdragen die betaald zijn aan derden vanwege het overdragen van weggedeelten vallen € 26.000 hoger uit dan begroot.
• Overige verschillen (€ 110.000,- hoger):
  De bijdrage vanuit wegen aan het centraal afvalcontract voor afvoer en storten van afval valt circa € 25.000,- hoger uit.
  De bijdrage aan de Nationale Bewegwijzerings Dienst (NBD) voor onderhoud van bewegwijzeringsborden valt € 18.000,- hoger uit.
  De bijdrage aan het Nationaal Databestand Wegen (NDW) voor het genereren van data van vaste verkeerstelpunten valt € 40.000,- hoger uit. 
  De uitwerking van 3 varianten voor de route Isabellaweg, Dijckmeesterweg en Zandstraat wordt uitbesteed. Dit was niet begroot waardoor de post Eigen plannen wegen naar verwachting met € 27.000,- wordt overschreden.

Daarnaast zijn er ook enkele posten die lager uitvallen dan begroot: 

• Gladheidbestrijding (€ 100.000,- lager) In de eerste drie maanden van dit jaar, zijn de kosten lager uitgevallen dan geraamd. Op basis daarvan is de prognose omlaag bijgesteld. Het is echter wel belangrijk te beseffen dat de laatste drie maanden van het jaar bepalend zullen zijn voor de uiteindelijke over- of onderscheiding. 
• Onderhoud kunstwerken (€ 78.000,- lager)
  Er wordt naar verwachting dit jaar €78.000,- minder uitgegeven aan onderhoud kunstwerken vanwege het ontbreken van voldoende capaciteit om dit werk voor te bereiden. Vanuit de goedgekeurde WBP formatie staat een vacature open, waarmee we verwachten dit in de toekomst op te lossen.

 

Externe opbrengsten (€ 645.000,- hoger)

De externe opbrengsten voor het programma wegen bestaan grotendeels uit de bijdrage van het Gemeentefonds in het kader van de Wet Herverdeling Wegen. Daarnaast zijn er jaarlijks een aantal incidentele eenmalige opbrengsten die niet begroot worden. Hieronder een toelichting op de verschillen:

• Hogere bijdrage gemeentefonds (€ 516.000,- hoger)
  In de begroting was rekening gehouden met een voorlopige indexering van de uitkering uit het gemeentefonds van 4,4%. In de septembercirculaire 2024 is het definitieve percentage voor 2024 vastgesteld op 7,2% waardoor de bijdrage voor 2024 € 516.000,- hoger wordt dan begroot. De extra opbrengsten worden gebruikt als dekking voor de overschrijdingen bij de externe kosten van het programma Wegen.
  
• Er zijn diverse schadevergoedingen en afkoopsommen ontvangen m.b.t. onze beplanting en het filemeldsysteem op de Walcherseweg voor een totaal bedrag van € 51.000,-
  
• Van de gemeente Veere is een eerste deel van een gewenningsbijdrage ontvangen (€ 89.000,-) vanwege de overname van lichtmasten per 1-1-2024. In 2024 verwachten we ook nog een overeenkomst met de gemeente Terneuzen af te sluiten voor overdracht van lichtmasten waarvoor we een gewenningsbijdrage zullen ontvangen. Bij de jaarverslaggeving 2024 zal aan de AV gevraagd worden om van deze gewenningsbijdragen een bestemmingsreserve te vormen voor het toekomstig onderhoud van de overgedragen lichtmasten.

 

Bestemmingsreserve Impuls Verkeersveiligheid:
In 2024 is door het bestuur een extra budget van € 4,5 miljoen beschikbaar gesteld in de vorm van een bestemmingsreserve om de verkeersveiligheid een impuls te geven gedurende de bestuursperiode 2024-2027. Het eerste deel is in 2024 vanuit de bestemmingsreserve toegevoegd aan de budgetten van het programma wegen en we verwachten in 2024 ongeveer € 1,5 miljoen te besteden. De onderstaande werkzaamheden worden in 2024 uitgevoerd:

• Het herstellen van scheurvorming aan de Vierdedijk/Oude St. Annalandseweg te St. Annaland voor circa € 590.000,-;
• Herstellen van een verzakking aan de Zwaaksedijk te Kwadendamme voor circa € 20.000,-;
• Asfaltreparaties, ruim 6.000 m2 voor in totaal circa € 290.000,-;
• Aanbrengen van circa 12 kilometer doorgroeistenen in bermen € 505.000,-;
• Extra verkeersveiligheidsmaatregelen € 100.000,-.

Reserves (€ 325.000 hogere toevoeging):
Betreft een toevoeging aan de algemene reserve vanuit het voordeel in de kapitaallasten ten gevolge van schatkistbankieren.

• Hogere uitvoeringskosten; kosten zijn in de afgelopen jaren fors geïndexeerd, dit heeft momenteel gevolgen voor de actuele marktprijs waaraan bestekken onderhevig zijn. Bepaalde werkzaamheden zijn dusdanig prijzig geworden, dat per saldo minder werkzaamheden uitgevoerd kunnen worden voor hetzelfde budget. Dit vraagt van ons om keuzes te maken in wat prioriteit heeft.
• Kabels en leidingen in bermen; een snelle ontwikkeling in de praktijk, is het aanbrengen van kabels en leidingen in de bermen van ons areaal door aannemers voor bijvoorbeeld aanleg van glasvezelnetwerken. Dit levert extra werkzaamheden op bij het opstellen van onze eigen onderhoudsbestekken, het toezicht houden op de werkzaamheden en het herstel van schades als gevolg van de werkzaamheden. 
• De voorgenomen werkzaamheden aan de Landbouwweg te Ritthem kunnen niet in 2024 worden uitgevoerd. Eerst was er vertraging vanwege een buizerdnest en vervolgens bleek dat Evides hier een transportleiding gaat leggen door het tracé van de weg. Bij de volgende monitor zal gevraagd worden om het budget voor deze werkzaamheden via een begrotingswijziging mee te nemen naar 2025 als uitgesteld werk.

Personeelslasten

De verwachting is dat de totale personeelslasten voor het programma Wegen gelijk zullen blijven aan de begroting. Wel zijn er verschuivingen zichtbaar door inhuur ten behoeve van openstaande vacatures en vervanging in verband met ziekte en ouderverlof. 

Als gevolg van onder andere CAO-regelingen voor (oudere) medewerkers merken we dat de bezetting in een aantal werkgebieden lager is dan gewenst wat gevolgen heeft voor de werkdruk van medewerkers en uitvoering van de werkzaamheden.

Rente en afschrijvingen (€ 325.000,- lager)

De rentekosten vallen per saldo lager uit dan begroot, zie de toelichting op de kapitaallasten bij de samenvatting van deze monitor. 

Algemeen

Hieronder een toelichting op de projecten met wijzigingen in de planning en/of een overschrijding van het verstrekte krediet . 

PRJ1299 Fietspad Roterij-Zuiddijk(Dreischor)
De aannemer is medio juni gestart met de werkzaamheden. Door de vele regenval bij aanvang van het werk, is op enkele plekken van de rijbaan Roterijdijk en Zuiddijk de ondergrond verzadigd met water. Er worden extra maatregelen genomen om toch de asfaltverharding te kunnen aanbrengen. Vooralsnog lopen de werkzaamheden volgens planning. De verwachting is dat het project financieel gezien met een kleine overschrijving van het netto krediet kan worden gerealiseerd.

PRJ1497D Gebiedsgerichte aanpak Borsele-Oost
De eerste fase van het project was reeds in 2022 afgerond. De tweede fase (groot onderhoud aan de weg) heeft een vertraging opgelopen en is uitgevoerd in het najaar van 2023. De onderhoudstermijn is in maart 2024 afgelopen en het project is nu technisch en financieel afgerond. 

PRJ1497L Bijdrage passeerstroken Schoondijke 
De provincie Zeeland gaat in 2024 twee passeerstroken voor landbouwverkeer aanleggen langs de rondweg van Schoondijke. De provincie draagt de engineeringskosten en het waterschap en de gemeente Sluis dragen elk 50% van de aanlegkosten bij voor de realisatie van de passeerstroken. 

PRJ1514D Groot onderhoud kunstwerken 2023
De werkzaamheden zijn grotendeels in 2023 afgerond. Vanwege de slechte weersomstandigheden kon de slijtlaag op het brugdek niet meer in 2023 aangebracht worden. Dat heeft in maart 2024 plaatsgevonden. Het project is daarmee technisch en financieel afgerond. 

PRJ1514E Groot onderhoud kunstwerken 2024
Met de renovatie van de bruggen is in juni 2024 gestart. De eerste brug is nog voor de start van de bouwvakantie 2024 gerenoveerd. De overige drie bruggen worden in september en oktober 2024 gerenoveerd. Daarnaast worden ten laste van dit project een aantal duikers onder de Werendijkseweg en de Klaassesweg vervangen voordat die wegen worden aangepakt. Dit zal in het voorjaar van 2025 uitgevoerd worden. Het gezamenlijk aanpakken van de bruggen in één opdracht middels een meervoudig onderhandse aanbesteding heeft een flink voordeel opgeleverd. Er wordt nu rekening gehouden met circa € 200.000,- aan kosten voor de bruggen en € 100.000,- voor de duikers. De prognose is hier op aangepast. 

PRJ1554 Reconstructies 2023
De Oudelandsepolderdijk is eind 2023 voltooid en de oplevering van de Reeweg was in het voorjaar van 2024. De uitvoering van locatie Annavosdijk wordt verschoven naar het voorjaar van 2025. De belangrijkste oorzaak van deze vertraging is het verleggen van kabels en leidingen door DNWG wat naar verwachting pas voor de bouwvakantie 2024 kan worden gerealiseerd. Uitvoering van de werkzaamheden in het najaar is niet gewenst vanwege de weersomstandigheden waardoor de werkzaamheden verschoven worden naar het voorjaar 2025. 
De locatie Annavosdijk moet eind 2024 nog worden aanbesteed met de verwachting dat het krediet dan mogelijk met € 382.000,- wordt overschreden. Oorzaak hiervan is een bijstelling van de projectraming van deze locatie door hogere prijsstijgingen dan verwacht, een aangepaste indexering i.v.m. de uitvoering in 2025 en de inzet van extern personeel i.p.v. intern personeel. Omdat deze mogelijke overschrijding hoger is dan 10% van het netto investeringskrediet wordt aan de AV een aanvullend uitvoeringskrediet van € 382.000,- gevraagd.

PRJ1555 Reconstructies 2024 
Dit project bestaat uit de reconstructie van 3 locaties: Heidedijk, Roterijdijk en Kijkuit. Alle 3 de locaties zijn inmiddels aanbesteed en in uitvoering, de verwachting is nu dat het krediet met € 19.000,- wordt overschreden. Omdat dit binnen de 10% van het verstrekte netto-krediet valt wordt er op dit moment nog geen extra uitvoeringskrediet gevraagd. 

Ontwikkelingen
Vanwege het tijdig kunnen opstarten van grondverwerving, subsidietrajecten en verleggen van kabels en leidingen is het belangrijk dat tijdig met de voorbereidingen van de projecten wordt gestart. We hebben hier afgelopen 2 jaar een paar mooie stappen gezet door op basis van de meerjarenprogrammering eerder startdocumenten op te stellen en over te dragen van de afdeling Wegen naar de afdeling Projecten.. Dit betekent wel dat we eerder zicht moeten hebben/krijgen op de scope en verder vooruit moeten denken. Enkele projecten hebben al laten zien dat dit mogelijk is en voordelen oplevert. Hier moeten we komende jaren alert op blijven.
Tevens constateren we dat er onvoldoende aandacht is voor de indexering van de geplande investeringskredieten. We gaan ervoor zorgen dat wij in het vervolg de inflatiecorrectie doorberekenen in de meerjareninvesteringsplanning. De afdeling Wegen zal dit samen met de afdeling Projecten afstemmen. 

Risico's
Kabel- en leidingbeheerders geven aan langere doorlooptijden te moeten hanteren voor het verleggen van kabels en leidingen. Tot nu toe werden doorlooptijden van 1,5 tot 2 jaar gehanteerd, maar ze geven nu aan dat we op termijn rekening moeten gaan houden met doorlooptijden van 2,5 tot 3 jaar. Er is nu sprake van 1,5 tot 2 jaar doorlooptijd en dit vormt een risico als het gaat om de doorlooptijd van onze eigen projecten (die nu ca. 2 jaar bedraagt). Dit versterkt de noodzaak om tijdig (of nog eerder) de startdocumenten aan te leveren (3 jaar van te voren) waardoor eerder gestart kan worden met de voorbereiding van nieuwe projecten. Ook de doorlooptijd bij grondverwerving is en blijft een risico binnen de projectplanningen.

Kansen
Geen bijzonderheden te melden.

Exploitatie

•  

Investeringen

• Voor het project PRJ1554 Reconstructies 2023 wordt een aanvullend uitvoeringskrediet van € 382.000,- bruto/netto gevraagd.