Programma Watersystemen

• Onderhoudswerkzaamheden van maaien en baggeren in het watersysteem:
  De werkzaamheden lopen op schema. Baggerwerkzaamheden in bebouwd gebied zijn voor het broedseizoen grotendeels uitgevoerd. De meeste geplande onderhoudswerkzaamheden vinden plaats in de periode 15 augustus tot 25 december. Te voorzien is het risico van weersomstandigheden die invloed kunnen hebben op het wel of niet behalen van de PI. 
  
  
• Vangstinspanning muskusratbestrijding:
  De vangstinspanning in inzet van uren verloopt naar verwachting en er is zicht op een positief resultaat voor wat betreft de vangsten voor 2024.
  
  
• Aanleg natuurvriendelijke oevers:
  

  Momenteel is 13,3 km van de geplande 38,2 km aan natuurvriendelijke oevers (nvo) aangelegd en wordt er gewerkt aan de voorbereiding of uitvoering van nog eens 3,9 km. De provincie Zeeland ondersteunt actief bij het zoeken naar mogelijkheden. 
  Door veranderingen in de wet- en regelgeving, vooral binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, biedt de aanleg van natuurvriendelijke oevers echter geen voordelen meer voor de verkopende partij. Dit zorgt ervoor dat veel grondeigenaren zeer terughoudend zijn bij het verkopen van hun gronden.

• Aanleg vispassages:
  Van de zes vispassages zijn er twee gerealiseerd, namelijk vispassage Bathsedijk en vispassage De Poel welke dit jaar is afgerond. Vispassage Lovenpolder wordt op dit moment voorbereid. De planning is dat deze in 2025 wordt gerealiseerd. De realisatie van vispassages Borssele, Luyster en Nieuwesluis staat nu op de planning voor realisatie in 2026. Deze drie vispassages worden tegelijk opgepakt, waarmee we realisatie verwachten te versnellen. Ook komen deze laatste drie vispassages in aanmerking voor een subsidiebijdrage van Rijkswaterstaat en de NSP subsidie van de Provincie.

De externe kosten binnen het programma watersystemen betreffen onder andere de kosten voor het bedienen en onderhouden van kunstwerken, het maaien en onderhouden van waterlopen, muskusratbestrijding, bagger- en grondbeheer, peilbeheer, het monitoren en onderzoeken van oppervlaktewater en waterbodems en het ontwikkelen van beleid en plannen.
Middels de 1e en 2e begrotingswijziging is € 303.000,- aan de primaire begroting toegevoegd. Dit betreft het uitgestelde werk 2023 ad € 278.000,- en € 25.000,- voor de bijdrage Leader. De prognose overschrijdt de begroting met € 26.000,-.

De grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting inclusief wijzigingen worden hieronder toegelicht:

• Beheer en Onderhoud waterlopen (€ 125.000,- hoger)
  In diverse werkgebieden zijn er extra kosten gemaakt ad € 145.000,- vanwege de vele neerslag. Dit betreft zowel extra onderhoud als het vervangen van duikers om problemen in de toekomst te voorkomen. Daarnaast zijn extra kosten voorzien ad € 83.000,- voor het verwijderen van houtopslag uit de natuurvriendelijke oevers en baggerwerkzaamheden. Deze kosten worden deels gecompenseerd in het maaibestek (- € 125.000,-)
  
  
• Beheer en procesvoering poldergemalen (€ 121.000,- hoger)
  Er zijn extra kosten gemaakt in verband met de uitval van gemaal Cadzand (+€ 54.000), de elektriciteit prognoses van de poldergemalen zijn naar boven bijgesteld (+ € 60.000,-) en diverse stijgingen (+€ 7.000,- ).
  
  
• Beheer en onderhoud bagger- en gronddepots (€ 108.000,- hoger)
  In verband met het in tijd naar voren halen van het waterbodemonderzoek voor het te baggeren areaal, drukken in 2024 eenmalig de kosten van zowel baggergebied 2025 als baggergebied 2026 op het exploitatiebudget (+€ 90.000,-).  
  
  
• Budget Monitoring waterkwaliteit en waterkwantiteit (€ 69.000,- hoger). 
  Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat dit jaar alle KRW waterlichamen bemonsterd zijn.
  
  
• Eigen plannen watersystemen (€ 150.000,- lager).
  Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de uitrol in 2025 van de Proeftuin Zoetwater, die volledig wordt gedekt vanuit Europese en Deltafondsmiddelen waardoor een bijdrage van het waterschap niet langer benodigd is.
  
  

• Bouw en verwerving kunstwerken ten behoeve van Waterbeheer (€ 98.000,- lager).
  Op dit moment ontbreekt inzicht in realistische programmering vanuit de afdeling Projecten, waardoor nog niet bekend is wat de nieuwe opgave wordt. Naar verwachting wordt dit budget alleen besteed aan de proef stroomsnelheden (€45.000,-)

• Budget Stimulering derden aanpak emissies (€ 150.000,- lager).
  De bijdrage aan Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer (ANLB) zal in 2025 naar verwachting van start zal gaan. Dit was in de begroting voorzien in 2024

Externe baten (€ 2.000,- lager):
geen bijzonderheden.

Reserves (€ 676.000 hogere toevoeging):
Betreft een toevoeging aan de algemene reserve vanuit het voordeel in de kapitaallasten ten gevolge van schatkistbankieren.

 

Risico's:

• Voor het onderhoud van beheer van stuwen is in het 1e kwartaal een opzet gemaakt voor een realistische onderhoudsplanning en zijn de eerste opdrachten reeds uitgezet. Verwachting is dat het betreffende budget dit jaar volledig wordt ingezet. 

Ontwikkelingen:

• De laatste jaren zijn onderwerpen als regulier oeverherstel en onderhoud van natuurvriendelijke oevers regelmatig benoemd. In de dagelijkse praktijk wordt uitgeprobeerd hoe dit zo praktisch als mogelijk uit te voeren, tegelijk zien we kosten toenemen. Vooralsnog onderzoeken we hoe de aanpak van het reguliere oeverherstel uitgevoerd kan worden. Voor het het onderhoud van de Natuurvriendelijke Oevers laten we de baggercyclus los en onderzoeken we subsidiemogelijkheden.
• In 2024 loopt de aanbesteding van het maaibestek voor de komende 4 jaar. Kwaliteitseisen en duurzaamheidsvoorwaarden zullen onderdeel zijn van de aanbesteding. Ook zal het eindresultaat van de gedragscode Soortenbescherming mogelijk gevolgen hebben voorde aanbesteding van het uitvoerende onderhoudswerk.
• De toename van (zoet)waterplanten zorgt ervoor dat er meer en frequenter inzet van de beheer & onderhoudsteams nodig is om de doorstroming van het watersysteem op peil te houden.

 

Personeelslasten (€ 142.000,- lager):

• Doordat (nog) niet alle openstaande functies ingevuld zijn en hiervoor niet altijd direct inhuur voorhanden is, vallen de personeelslasten lager uit dan voorzien.

Voor beleid en ondersteuning zijn nog niet alle formatieplaatsen ingevuld. We streven ernaar om in 2025 de nog niet ingevulde formatieplaatsen open te stellen. Waar nodig wordt menskracht ingehuurd. 

Rente en afschrijving (€ 676.000,- lager):

• De rentekosten vallen € 999.000,- lager uit ten gevolge van schatkistbankieren. De afschrijvingskosten vallen € 323.000,- hoger uit. Hiervan wordt € 423.000,- verklaard door kapitaallasten van Baggeren uitwateringskanaal Cadzand (project is technisch afgerond), bij de begroting was niet voorzien dat deze al zou worden afgeschreven. Daarnaast is er op het project Kruispolder voorbereiding minder uitgegeven waardoor de kapitaallasten daar € 87.000,- lager uitvallen, de rest bestaat uit kleine verschillen.

Algemeen

Binnen het programma Watersystemen zijn er per medio september 36 projecten onderhanden, waarvan 9 projecten mede gefinancierd worden middels subsidie. Daarnaast zijn er 22 projecten in voorbereiding, waarbij voor 9 projecten een algemeen voorbereidingskrediet is aangevraagd. 
Van de 36 onderhanden investeringen lopen er 6 projecten met meer dan 6 maanden uit. Bij een 4-tal projecten is er sprake van een verwachte overschrijding van het beschikbaar gesteld krediet maar welke wel binnen de 10% blijft. Voor de uitvoering van een 2-tal projecten, namelijk PRJ1504 stedelijke waterplannen 2021 en PRJ 1508A uitvoering SWO Vogelwaarde-Breskens-Hoofdplaat wordt aan de algemene vergadering goedkeuring gevraagd voor een aanvullend krediet. Het betreffen overschrijdingen van respectievelijk € 165.000,- en € 131.000,-, waarmee de beschikbaar gesteld kredieten met meer dan 10% overschreden wordt.

De belangrijkste afwijkingen in tijd en/of geld worden hieronder toegelicht
PRJ1153J Gemaal de Luyster 
Het project heeft een uitloop van > 6 maanden en komt naar verwachting < 10% boven het verstrekte krediet uit.
Door een latere start ten gevolge van personele capaciteit en de natte weersomstandigheden eind 2023 is het project later afgerond dan voorzien. Inmiddels zijn de laatste werkzaamheden afgerond. De overschrijding van het krediet wordt veroorzaakt door hogere kosten van het PIC programma. Deze kosten waren te laag ingeschat.

PRJ1153N Krooshekreiniger poldergemaal Oosterland en PRJ1153O Krooshekreiniger poldergemaal Postweg
De projecten hebben een uitloop van > 6 maanden. Door een latere start ten gevolge van personele capaciteit en de natte weersomstandigheden eind 2023 zijn ook deze projecten later afgerond dan voorzien.

PRJ1168C Kruispolder voorbereiding
De projectvoorbereiding komt <10% boven het verstrekte krediet uit ten gevolge van extra onderzoekskosten.

PRJ1453 Gemaal Waarde
Het project heeft een uitloop van > 6 maanden. De voorbereidingen zijn ver gevorderd. Verwachting is dat gezien de levertijden van zowel mechanische als elektrische componenten pas in 2025 gestart wordt met de uitvoering.

PRJ1458A Uitvoering WB21/KRW/GGOR Oude Haven
Het project heeft een uitloop van > 6 maanden. Het betreft het inrichten van natuurvriendelijke oevers in het gebied Campen om daarmee te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Nog 1 locatie wordt na het oogsten in 2024 aangepakt. 

PRJ1504 uitvoering stedelijke waterplannen 2021
Het project heeft een uitloop van > 6 maanden en komt naar verwachting > 10% boven het verstrekte krediet uit. Dit betreft stedelijke waterplanmaatregelen in samenwerking met gemeente Hulst in Kloosterzande en Ossenisse.
Er is een uitloop in planning als gevolg van grondverwerving op de locaties Groenendijk en Anthoniestraat. Beide projectgedeelten kunnen daardoor dit jaar niet worden uitgevoerd. Het oorspronkelijk krediet is gebaseerd op een eerste globale raming. Deze raming is bijgesteld op basis van het actuele begrotingsplan. Aan de AV wordt hiervoor een aanvullend krediet aangevraagd van € 165.000,-.

PRJ1508A Uitvoering SWO Vogelwaarde-Breskens-Hoofdplaat
Het project heeft een uitloop van < 6 maanden en komt naar verwachting > 10% boven het verstrekte krediet uit. 
De werkzaamheden bij Hoofdplaat zijn reeds uitgevoerd en afgerond. Naar verwachting kunnen de werkzaamheden in Breskens in het 2e kwartaal 2025 worden afgerond en de werkzaamheden in Vogelwaarde in het 1e kwartaal 2025.
De kredietoverschrijding wordt veroorzaakt door een aantal oorzaken, zoals een gewijzigde aanpak ten opzichte van het oorspronkelijk plan, een herziene grondaankoop en verontreinigde toegangsdammen in zowel Breskens als Vogelwaarde. Aan de AV wordt een aanvullend krediet aangevraagd van € 131.000,-.

 

Ontwikkelingen

• Project Kruispolder is onderhanden. De werkzaamheden betreffende de KRW maatregelen worden in 2024 uitgevoerd. In 2025 zal er mogelijk nog grondverzet plaatsvinden.
• Het Interreg project Klimaatrobuust watermanagement (voorheen genaamd "Moervaart/Zuidleden en Zwarte Sluis") is een grensoverschrijdend project met de provincie Oost Vlaanderen, de Zwarte Sluispolder en Polder Moervaart Zuidlede. Dit project staat gepland voor uitvoer in de periode 2025-2026. Het doel van dit project is het klimaat robuust inrichten van het grensoverschrijdende watersysteem bij Othene en Langelede en de Poel en Vogelschorpolder. Daarnaast worden er beheers afspraken gemaakt. De doelstelling van dit project sluit aan bij de doelstellingen uit de Europese strategie voor aanpassing van klimaatverandering. Daarbij wordt er onder meer gestreefd om de gebiedsinrichting aan te passen aan de verwachte klimaatverandering, waardoor overstromingen en verdroging worden voorkomen en de kwetsbaarheid van het agrarisch achterland en de Natura 2000 gebieden wordt verminderd. De subsidie aanvraag is goedgekeurd en het project is in voorbereiding.
• Voor de bouw van gemaal Nol Zeven is een Interreg subsidie aangevraagd onder de projectnaam Wij-water. Deze is inmiddels goedgekeurd. Conform AV besluit wordt aan de bouw van dit gemaal prioriteit gegeven.
• Gemaal Zoetendijk (Oud-Vossemeer) en gemaal Spanjaardsweg (Braakman) worden gerealiseerd.
• De vispassages gemaal Borssele, de Luyster en Nieuwesluis worden momenteel voorbereid.

Risico's

• Aandachtpunt blijft om voldoende voorbereidingstijd te reserveren voor grondverwerving. Dit speelt met name bij de SWO-projecten (Stedelijke Water Opgave) en de PWO-projecten (opgaven voor GGOR, WB21 en KRW om het watersysteem op orde te brengen tegen wateroverlast en voor juiste peilen en een goede waterkwaliteit). Dit kan al snel 1 tot 2 jaar vergen en is tot het moment van daadwerkelijke eigendomsoverdracht moeilijk te plannen. 
• Waar in de planningen voor projecten tevens rekening mee moet worden gehouden is dat netwerkbeheerder Stedin heeft aangegeven dat voor het verleggen van kabels en leidingen er sprake is van veel vraag en een langlopende planning. Nu moet op basis van hun informatie voor de planning rekening worden gehouden met een termijn van minimaal 1,5 jaar tussen het moment van aanvraag en het daadwerkelijk verleggen van de kabels en leidingen.
  Daarnaast lopen we risico dat bij nieuwe projecten er onvoldoende beschikbare netcapaciteit is (netcongestie). Dit kan mogelijk gevolgen hebben voor de prioritering in de geplande investeringsprojecten.
• Het aantrekken van personele capaciteit voor de voorbereiding en realisatie van projecten vraagt tijd. Er vindt wel doorlopend actief werving van nieuwe medewerkers plaats maar e.e.a. kan nog wel van invloed zijn op de realisatiegraad van projecten in de komende jaren.

Kansen

• In het kader van het Nationaal Strategisch Plan (opvolger POP regeling) is de verwachting dat er in het 2e halfjaar 2024 weer een openstelling komt om projecten in te dienen voor subsidie. Momenteel wordt de verkenning gedaan om, uitgaande van de voorwaarden van de subsidieregeling, te kijken of er kansen zijn om enkele projecten in te dienen.

Exploitatie

• n.v.t.

Investeringen (afwijkingen groter dan 10% en/of € 250.000,-)

• PRJ1504 Uitvoering stedelijke waterplannen 
  Er wordt een aanvullend krediet gevraagd van € 165.000,- (oorspronkelijk krediet € 302.000,- bruto/netto).
• PRJ1508a Uitvoering stedelijke waterplannen Vogelwaarde-Breskens - Hoofdplaat 
  Er wordt een aanvullend krediet gevraagd van € 131.000,- (oorspronkelijk krediet € 563.000,- bruto/netto). 
  
  

Reserves

• n.v.t.