Programma Watersystemen

• Onderhoudswerkzaamheden van maaien en baggeren in het watersysteem:
  Baggerwerkzaamheden in bebouwd gebied zijn voor het broedseizoen grotendeels uitgevoerd. De meeste geplande onderhoudswerkzaamheden vinden plaats in de periode 15 augustus tot 25 december. Te voorzien is het risico van weersomstandigheden die invloed kunnen hebben op het wel of niet behalen van de PI. 
  
  
• Vangstinspanning muskusratbestrijding:
  We voldoen aan de landelijk afspraken wat betreft inspanning (uren) die conform de prognose en modellen geleverd moeten worden.
  
  
• Aanleg natuurvriendelijke oevers:
  Momenteel is 11,8 km natuur vriendelijke oevers (NVO's) van de 38,2 km gerealiseerd en is 11,7 km in behandeling (in voorbereiding of ecologische nacontrole). Ongeveer 80 km is overgedragen aan Grondzaken met opdracht tot verwerven. Er is een lichte achterstand vanwege capaciteitsproblemen bij afdeling Grondzaken en afdeling Projecten. De prognose is dat we in 2024 ca. 9 km gaan realiseren. Daarnaast is er ca. 5 km vanuit ondermeer Beheer en Onderhoud (oeverherstel) gerealiseerd die na een ecologische check kan worden toegevoegd aan de gerealiseerde opgave. In totaal verwachten we in 2024 ca. 14 km te kunnen toevoegen als gerealiseerde natuurvriendelijke oevers. Het totaal komt daarmee op 25,8 km. We lopen daarmee op schema.
  
  
• Aanleg vispassages:
  Van de zes vispassages is er één gerealiseerd, namelijk vispassage Bathsedijk. Vispassage De Poel is in realisatiefase en staat op de planning om dit jaar afgerond te worden. Vispassage Lovenpolder wordt op dit moment voorbereid. De planning is dat deze in 2025 wordt gerealiseerd. De realisatie van vispassages Borssele, Luyster en Nieuwesluis staat nu op de planning voor realisatie in 2026. Deze drie vispassages worden tegelijk opgepakt, waarmee we realisatie verwachten te versnellen. Ook komen deze laatste drie vispassages in aanmerking voor subsidie vanuit Rijkswaterstaat, de overeenkomst hiervoor is vastgesteld. 

De externe kosten binnen het programma watersystemen betreffen onder andere de kosten voor het bedienen en onderhouden van kunstwerken, het maaien en onderhouden van waterlopen, muskusratbestrijding, bagger- en grondbeheer, peilbeheer, het monitoren en onderzoeken van oppervlaktewater en waterbodems en het ontwikkelen van beleid en plannen.
Middels de 1e en 2e begrotingswijziging is  € 303.000,- aan de primaire begroting toegevoegd. Dit betreft het uitgestelde werk 2023 ad € 278.000,- en € 25.000,- voor de bijdrage Leader. De prognose onderschrijdt de begroting met € 124.000,-.

De grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting inclusief wijzigingen worden hieronder toegelicht:

• Eigen plannen watersystemen (€ 100.000,- lager).
  Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat verwachtte inhuur niet ten laste is gekomen van het exploitatiebudget. Het vervolg (realisatie) van het project Water tussen Wal en Schelde was eind 2023 verwacht, maar door omstandigheden wordt dit naar verwachting eind 2024. Voor de uitvoering van de proeftuin Zoetwater (€40.000,-) zijn nog geen concrete ideeën.

• Bouw en verwerving kunstwerken ten behoeve van Waterbeheer (€ 98.000,- lager).
  Op dit moment ontbreek inzicht in realistische programmering vanuit de afdeling Projecten, waardoor nog niet bekend is wat de nieuwe opgave wordt. Naar verwachting wordt dit budget alleen besteed aan de proef stroomsnelheden (€45.000,-)

• Budget Monitoring Waterkwaliteit en waterkantiteit  (€ 77.000,- hoger ondanks openstaande boetes lab €37.000,-). 
  Dit wordt veroorzaakt door extra kosten voor de KRW visstand monitoring fyto- en zooplankton (€5.000,- hoger), deelname aan landelijk onderzoek atmosferische depositie GBM (€15.000,- hoger), het uitvoeren van externe analyses om te voldoen aan rapportgrenzen voor een aantal parameters (€61.000,- hoger) en de proef voor de multiflexmeters (€ 33.000,-). Voor deze laatste post is een voorstel opgenomen om deze kosten te dekken vanuit de bestemmingsreserve innovatie.

• Budget Stimulering derden aanpak emissies (€ 157.000,- lager).
  De bijdrage aan het ANLB zal in 2025 naar verwachting van start zal gaan. Het gereserveerde budget zal eind dit jaar meegenomen worden als uitgesteld werk.

• Bemonstering eDNA Muskusrattenbestrijding. (€ 22.000 hoger)
  Dit betreft de implementatie van e-DNA in de werkwijze van muskusratbestrijding bij Scheldestromen. Het betreft een innovatieve werkwijze om muskusratten effectief en efficiënt op te sporen. Aan de Algemene Vergadering wordt voorgesteld deze ontwikkelkosten in 2024 te dekken vanuit de  bestemmingsreserve innovatie.

• Onderzoek waterbodems BOB en buitengebied (€ 65.000,- hoger)
  In verband met het in tijd naar voren halen van het waterbodemonderzoek voor het te baggeren areaal, drukken in 2024 eenmalig de kosten van zowel baggergebied 2025 als baggergebied 2026 op het exploitatiebudget.

• Storten baggerspecie en hergebruik baggerspecie BOB  (€ 37.000,- hoger). 
  Dit wordt veroorzaakt doordat er een partij na uitkeuring niet meer toepasbaar blijkt en dient te worden afgevoerd worden naar een verwerker.

• Beheer en Onderhoud (€ 86.000,- hoger)
  Dit betreft € 59.000,- extra benodigd voor verwijderen van houtopslag uit de natuurvriendelijke oevers in één werkgebied en € 27.000,- in verband met een calamiteit baggeren.

• Elektriciteitskosten ( € 129.000,- lager)
  De verwachting is dat volgens de prognose van het energiegebruik de kosten lager uitvallen.

Externe baten (€ 2.000,- lager):
geen bijzonderheden.

Onttrekking reserves (€ 55.000,- hoger)
Dit betreft de voorziene onttrekking voor innovatieve ontwikkelingen zoals e-DNA (€ 22.000,-) en het ontsluiten van meetdata voor de multiflexmeter ten behoeve van het peilbeheer (€ 33.000,-).  Deze wijziging wordt meegenomen in de 3e begrotingswijziging.

Risico's:

• De beheer en onderhoudswerkzaamheden van de watersystemen zijn seizoensgebonden en vinden voor een groot deel plaats na het broedseizoen (juli/augustus). Vanwege de vele neerslag in oktober/november kunnen naar verwachting niet de volledig voorgenomen werkzaamheden op maaien en onderhoud uitgevoerd worden. In één werkgebied lopen gesprekken met de aannemer omdat deze aangegeven heeft niet geheel te kunnen voldoen aan de afspraken.  
• Voor het onderhoud van beheer van stuwen is in het 1e kwartaal een opzet gemaakt voor een realistische onderhoudsplanning en zijn de eerste opdrachten reeds uitgezet. Verwachting is dat het betreffende budget dit jaar volledig wordt ingezet. 
• De laatste maanden is te zien dat in de offertes voor het technisch onderhoud en materialen hogere prijzen worden opgevoerd dan gelijke offertes van circa 4 maanden eerder. Dit betreft ongeveer een prijsstijging van 7%. Er moet nog afgewacht worden hoe zich dat in de loop van het jaar verder ontwikkelt.
  

Ontwikkelingen:

• Afgelopen periode is, ook door het waterschap, gewerkt aan de opgave vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) waar de provincies verantwoordelijk voor zijn. Vanuit het waterschap wordt (gebieds)kennis ingebracht. Vervolgens wordt bezien wat de mogelijke consequenties zijn bij uitvoering van de maatregelen. Onduidelijk is of dit gevolgen heeft voor onze meerjarenplanning.
• De laatste jaren zijn onderwerpen als oeverherstel, natuurvriendelijke oevers en emissieschermen regelmatig benoemd en bekeken. Besluitvorming over de onderhoudssituatie en kosten die uitvoering met zich meebrengen is voorzien in 2024. Tegelijkertijd wordt in de dagelijkse praktijk uitgeprobeerd hoe dit zo praktisch als mogelijk uit te voeren, gevolg hiervan is dat het werk uitgevoerd is en dat er een praktische onderbouwing is voor de adviezen die volgen.
• In 2024 loopt de aanbesteding van het maaibestek voor de komende 4 jaar. Kwaliteitseisen en duurzaamheidsvoorwaarden zullen onderdeel zijn van de aanbesteding.

 

Personeelslasten zijn gelijk aan de begroting

• De prognose op personeelslasten is vooralsnog niet bijgesteld. Wel zijn er verschuivingen zichtbaar door inhuur ten behoeve van openstaande vacatures en vervanging in verband met ziekte en ouderschapsverlof. 

Voor beleid en ondersteuning zijn nog niet alle formatieplaatsen ingevuld. We streven ernaar om in 2024 alle nog niet ingevulde formatieplaatsen open te stellen. Op onderdelen wordt menskracht ingehuurd.

Rente en afschrijving (€ 323.000,- hoger):

• Hiervan wordt € 423.000,- verklaard door kapitaallasten van Baggeren uitwateringskanaal Cadzand, bij de begroting was niet voorzien dat deze al zou worden afgeschreven. Daarnaast is er op het project kruispolder voorbereiding minder uitgegeven waardoor de kapitaallasten daar 87.000,- lager uitvallen . De rest bestaat uit kleine verschillen.

Algemeen

Binnen het programma Watersystemen zijn er per medio april 35 projecten onderhanden, waarvan 9 projecten mede gefinancierd worden middels subsidie.  Daarnaast zijn er 18 projecten in voorbereiding, waarbij voor 9 projecten een algemeen voorbereidingskrediet is aangevraagd.
Van de 35 onderhanden investeringen lopen er 5 projecten met meer dan 6 maanden uit.  Dit onder andere ten gevolge van een latere start van de projecten vanwege personele capaciteit en de natte weersomstandigheden eind 2023, wat van toepassing was op de projecten Gemaal de Luyster en de vervanging van de Krooshekreinigers. De voorbereiding voor project Kruispolder heeft een langere doorlooptijd vanwege een bezwaarprocedure en het project Uitvoer stedelijke waterplannen 2021 loopt uit vanwege vertraging in het verwerven van de benodigde gronden. Bij meerdere projecten is er sprake van een verwachte overschrijding van het beschikbaar gesteld krediet maar welke wel ruimschoots binnen de 10% blijft. Voor de bijdrage aan het SWO project Schoondijke (PRJ1508D) wordt aan de algemene vergadering goedkeuring gevraagd voor een aanvullend krediet. Betreft een overschrijding van € 14.000,-, waarmee het beschikbaar gesteld krediet met meer dan 10% overschreden wordt.

Ontwikkelingen

• Project Kruispolder is inmiddels aanbesteed en gegund. De werkzaamheden betreffende de KRW maatregelen worden in 2024 uitgevoerd. In 2025 zal er mogelijk nog grondverzet plaatsvinden.
• Het Interreg project Klimaatrobuust watermanagement (voorheen genaamd "Moervaart/Zuidleden en Zwarte Sluis") is een grensoverschrijdend project met de provincie Oost Vlaanderen, de Zwarte Sluispolder en Polder Moervaart Zuidlede. Dit project staat gepland voor uitvoer in de periode 2025-2026. Het doel van dit project is het klimaat robuust inrichten van het grensoverschrijdende watersysteem bij Othene en Langelede en de Poel en Vogelschorpolder. Daarnaast worden er beheers afspraken gemaakt. De doelstelling van dit project sluit aan bij de doelstellingen uit de Europese strategie voor aanpassing van klimaatverandering. Waarbij er onder meer wordt gestreefd om de gebiedsinrichting aan te passen aan de verwachte klimaatverandering, waardoor overstromingen en verdroging worden voorkomen en de kwetsbaarheid van het agrarisch achterland en de Natura 2000 gebieden wordt verminderd. De subsidie aanvraag is goedgekeurd en het project is in voorbereiding.
• Voor de bouw van gemaal Nol Zeven is een Interreg subsidie aangevraagd onder de projectnaam Wij-water.  Deze is inmiddels goedgekeurd. Conform AV besluit wordt aan de bouw van dit gemaal prioriteit gegeven.
• Het project Baggeren uitwateringskanaal Cadzand kan nog niet worden afgerond vanwege een ontvangen aansprakelijkheidsstelling voor ondervonden schade door een derde partij. De procedure op dit dossier loopt nog.

Risico's

• Aandachtpunt blijft om voldoende voorbereidingstijd te reserveren voor grondverwerving. Dit speelt met name bij de SWO-projecten (Stedelijke Water Opgave) en de PWO-projecten (opgaven voor GGOR, WB21 en KRW om het watersysteem op orde te brengen tegen wateroverlast en voor juiste peilen en een goede waterkwaliteit). Dit kan al snel 1 tot 2 jaar vergen en is tot het moment van daadwerkelijke eigendomsoverdracht moeilijk te plannen. 
• Waar in de planningen voor projecten tevens rekening mee moet worden gehouden is dat netwerkbeheerder Stedin heeft aangegeven dat voor het verleggen van kabels en leidingen er sprake is van veel vraag en een langlopende planning. Nu moet op basis van hun informatie voor de planning rekening worden gehouden met een termijn van minimaal 1,5 jaar tussen het moment van aanvraag en het daadwerkelijk verleggen van de kabels en leidingen.
  Daarnaast lopen we risico dat bij nieuwe projecten er onvoldoende beschikbare netcapaciteit is (netcongestie). Dit kan mogelijk gevolgen hebben voor de prioritering in de geplande investeringsprojecten.
• Het aantrekken van personele capaciteit voor de voorbereiding en realisatie van projecten vraagt tijd. Er vindt wel doorlopend actief werving van nieuwe medewerkers plaats maar e.e.a. kan nog wel van invloed zijn op de realisatiegraad van projecten in de komende jaren.

Kansen

• In het kader van het Nationaal Strategisch Plan (opvolger POP regeling) is de verwachting dat er in het 2e halfjaar 2024 weer een openstelling komt om projecten in te dienen voor subsidie. Momenteel wordt de verkenning gedaan om, uitgaande van de voorwaarden van de subsidieregeling, te kijken of er kansen zijn om enkele projecten in te dienen.

Exploitatie

• n.v.t.

Investeringen (afwijkingen groter dan 10% en/of € 250.000,-)

• PRJ1509B Bijdrage SWO Schoondijke
  Er wordt een aanvullend krediet aangevraagd van € 14.000,- (oorspronkelijk krediet € 70.000,- bruto/netto). 
  Vanuit SAZ+ werken gemeenten en waterschap aan het toekomstbestendig maken van de waterhuishouding in bebouwd gebied. In dat kader hebben Gemeente Sluis en Waterschap Scheldestromen de kern Schoondijke onderzocht op knelpunten en oplossingsrichtingen. In aanvulling daarop hebben gemeente en waterschap samen werkzaamheden uitgevoerd die het bebouwd gebied in en rond de kern klimaatbestendiger maken. Hoewel waterschap en gemeenten elk hun specifieke taken en werkzaamheden hebben in het bebouwd gebied, is bij deze maatregelen gekozen voor een gezamenlijke aanpak. Het argument daarvoor is dat de werkzaamheden nauw samenhangen. De werkzaamheden zijn in eerste instantie geraamd op € 70.000,-. Tijdens de uitvoering zijn er onvoorziene zaken naar voren gekomen. Gezien het feit dat het krediet hiermee met meer dan 10% overschrijdt, wordt een aanvullend krediet aangevraagd zodat we kunnen voldoen aan onze verplichtingen richting de gemeente.

Reserves

• Onttrekking bestemmingsreserve innovatie € 55.000,-
  • Voor de implementatie van de e-DNA bemonstering voor de muskusrattenbestrijding is een budget benodigd van € 22.000,-. Het betreft een innovatieve werkwijze om muskusratten op te sporen.  E-DNA is een techniek waarmee de aanwezigheid van muskusratten aangetoond kan worden door monsters van het oppervlaktewater te nemen. Deze techniek is in het LIFE MICA project ontwikkeld en is met name geschikt om in een “nagenoeg” leeg gebied te controleren en speuren op de aanwezigheid van muskusratten. Hiermee kan er effectiever bestreden worden omdat er minder controle uren in lege gebieden gemaakt hoeven te worden. 
  • Ten behoeve van de pilot ‘multiflexmeters oppervlaktewater’ en het verder implementeren van multiflexmeters is het noodzakelijk om te kunnen beschikken over de mogelijkheid om meetdata, afkomstig van sensoren in het veld, online te kunnen ontvangen en ontsluiten via ons eigen gegevensbeheersysteem FEWS. Voor de dataontsluiting van multiflexmeters heeft Provincie Zeeland SensorBucket ontwikkeld. Dit systeem maakt het eenvoudiger om online sensordata te ontvangen en te ontsluiten naar verschillende gegevensbeheersystemen. Voor het gebruik van deze nieuwe techniek is externe expertise nodig. De te verwachten externe kosten voor uitvoering van deze koppeling bedragen €33.000,-. 

Aan de Algemene Vergadering wordt voorgesteld bovenstaande kosten te onttrekken vanuit de bestemmingsreserve innovatie conform de onlangs vastgestelde nota Weerstandsvermogen, risicomanagement, reserves en voorzieningen.