Programma Afvalwaterketen

Algemeen:
De haalbaarheid van de prestaties van afvalwaterketen staat onder druk vanwege problemen met betrekking tot personele capaciteit. Hiervoor is nu een Koersplan en daaraan gekoppeld formatieplan opgesteld om de afdeling toekomstbestendig te maken: hierin wordt aangegeven waaraan gewerkt moet worden en welke functies ingevuld moeten worden om te voldoen aan de prestatie-eisen en de risico's te verlagen. 

De rollen en verantwoordelijkheden vanuit de afdelingen AWK en projecten bij investeringsprojecten worden verder uitgewerkt. Vertraging in het realiseren van projecten is niet wenselijk vanwege de impact die dit heeft op de beheers- en onderhoudswerkzaamheden, en dus op de staat van de assets.

Om de ambities en prestaties van onze zuiveringstaken zoveel als mogelijk te kunnen realiseren vindt inhuur plaats (vanwege o.a. verlof en ziekte). De procesoperators worden hierdoor ontlast. Op die manier worden in ieder geval de wettelijke zuiveringstaken uitgevoerd. De samenwerking op het gebied van gemalenbeheer met de gemeente Middelburg vraagt nog steeds extra aandacht vanwege de invulling van de noodzakelijke capaciteit. De evaluatie van deze samenwerking wordt voor de zomer verwacht.
Met name uit het afgelopen jaar blijkt dat binnen afvalwaterketen in de toekomst rekening gehouden moet worden met: schaarste van grondstoffen, levertijden van materialen, inflatie, stijging van loonkosten en prijzen (bijvoorbeeld chemicaliën) en capaciteitsproblemen.

Toelichting afwijking op prestatie-indicatoren:

• De in deze monitor gerapporteerde zuiveringsprestatie is 73,8% en is daarmee lager dan de jaardoelstelling als gevolg van de lage temperaturen in het voorjaar. De prognose gebaseerd op een meerjarig gemiddelde ligt wel boven de 80%. En daarmee verwachten we dat de jaardoelstelling van 80% wordt gerealiseerd.
• Op de rwzi Retranchement is het voortschrijdend gemiddelde van het fosfaatgehalte 4 keer boven de norm van 2 mg/ uitgekomen. Dit is een gevolg van de opstart van de rwzi Retranchement in 2023. Op de rwzi Terneuzen is deze norm 8 keer overschreden en voor het voortschrijdend gemiddelde voor totaalstikstof is deze 10 keer boven het voortschrijdende gemiddelde van totaalstikstofgehalte van 10 mg/l. gekomen. Dit resulteert in een nalevingspercentrage van 91,9%.
• Tot nu toe zijn er geen nooduitlaten inwerking getreden.

Externe kosten:  € 23.000,- hoger dan begroot

De monitor mei laat een bijstelling naar boven zien van € 23.000,- ten opzichte van de gewijzigde begroting.  Het uitgesteld werk december 2023 ad € 75.000,- is hierin verwerkt.  Hieronder worden de afwijkingen nader toegelicht.

Beheerskosten: € 347.000,- lager;

• €-277.000,- lagere elektriciteitskosten; in de begroting is uitgegaan van een hogere stijging netwerkkosten en energiebelasting in 2024. 
• €- 68.000,- lagere kosten chemicaliën; hoeveelheden 2024 zijn soms te hoog begroot.
• €- 77.000,- lagere belastingen op basis voorlopige heffing 2024. De voorlopige heffing 2024 is lager door betere zuivering. De begroting is op basis van eerdere jaren.
• € 75.000,- hogere onderhouds-/schoonmaakkosten op basis van realiteit 2023.   

Onderhoudskosten: € 120.000,- hoger;

• €45.000,- hoger dan begrote kosten IBA inrichtingen: de prognose is aangepast op basis van de werkelijke kosten 2023. 
• € 37.000,- diverse prognoses ( mechanisch onderhoud zuiveringen) aangepast op basis van de verhouding van de uitgaven tot nu toe en de eindafrekening van 2023.  
• € 20.000,- Keuring hijs/takel materiaal.
• € 18.000,- vervanging 2 bedrijfswaterpompen.

Beleid & Ondersteuning € 115.000,- hoger dan begroot uitgesplitst in;

• € 66.000,- opgenomen voor nieuwe plannen, die nog niet waren voorzien in begroting 2024: herijking hydraulische capaciteit, onderzoek  afvalwateraanbod Sluis, data op orde - stedelijk gebied. Daarnaast komen dit jaar verder gewerkt aan de beleidsnota  Strategische Assetmanagement Plan (SAMP)  en het PFAS onderzoek. Dit zijn uitgesteld werken uit november 23 en reeds in begroting 2024 en prognoses verwerkt.
• € 35.000, - benodigd voor externe begeleiding bouw rg Waterzande.
• € 5.000,- benodigd voor uitvoering niveaumetingen in vrijvervalstelsel Hulst voor SD rg Hulst .
• € 5.000,- hogere bijdrage aan SAZ+ over 2024; zie vastgesteld MJP SAZ+ 2024-2027.  

Hogere kosten afzet slib/restproducten ad € 103.000,-. De tarieven SNB en Brabantse Delta zijn in 2024 hoger dan begroot.  

Onvoorziene kosten in 2024 voor Subsidies afhaakproblematiek ad € 32.000,- omdat het geraamde bedrag 2023 te laat is ingeschat. 

-

De prognose op personeelslasten is in deze monitor vooralsnog niet bijgesteld. In de septembermonitor zal er meer zicht zijn op de extra inhuur in relatie tot het totale personeelsbudget, dit is mede afhankelijk van de  invulling van vacatures in 2024.
Voor Afvalwaterketen vindt er momenteel extra inhuur plaats om  de investeringsprojecten te realiseren en voor te bereiden (het betreft hier inhuur voor de afdeling Afvalwater die ook een bijdrage levert aan projecten van o.a. watersysteembeheer) Ingeschat wordt dat de inhuur in 2024 € 1 miljoen bedraagt.  Hiertegenover staan nog in te vullen vacatures.

Er is een Formatieplan opgesteld.

Op basis van een brede analyse van de huidige situatie en ontwikkelingen is in beeld gebracht wat de formatiebehoefte van de afdeling AWK is. Deze komt voort uit: de noodzaak de basis op orde te brengen, de aanpassing van de wijze van samenwerking met andere afdelingen en het toekomstbestendig maken van de afdeling. In het formatieplan wordt beschreven welke functies vervuld moeten worden om te voldoen aan de prestatie-eisen en de risico’s te verlagen. Afvalwaterketen wil voorbereid zijn op toekomstige ontwikkelingen zoals nieuwe wet- en regelgeving in afstemming met het bestuur op te pakken en uit te voeren. 

Er is een Koersplan opgesteld.

Ontwikkelingen in de omgeving van het Waterschap nopen de afdeling Afvalwaterketen de koers te verleggen. Dit Koersplan geeft de weg van de afdeling naar de toekomst weer. Om hiervoor ruimte te maken moet de afdeling eerst de basis op orde brengen, en daarmee risico's naar een aanvaardbaar niveau. Om beter inzicht te krijgen in welk onderhoud nodig is voor de gewenste prestaties en risiconiveau, moeten meer en betere data beschikbaar komen. Met die data kan een adequaat onderhoudsniveau gekozen worden en daardoor omstaat ruimte voor acties om echt toekomstbestendig te worden. Het Koersplan bestaat uit twee onderdelen: een overzicht van de relevante toekomstige ontwikkelingen en een actieplan waarmee de afdeling de basis op orde brengt én zich voorbereidt op toekomstige ontwikkelingen. Bij de toekomstige ontwikkelingen gaat het om:
- Nationale en Europese Wetgeving waar de afvalwaterketen aan moet voldoen,
- Niet wettelijke doelstellingen, bijv. op het gebied van duurzaamheid,
- Externe ontwikkelingen (bijv. klimaatverandering, demografische of economische ontwikkelingen).

De kapitaallasten zijn € 465.000,- lager dan begroot. Dit wordt verklaard door lagere kapitaallasten op rwzi Retranchement dan voorzien bij de begroting. Dit is een verschil van 327.000,- doordat  de afschrijvingstermijn eerst te laag was ingeschat. Daarnaast zijn er twee projecten nog niet gereed terwijl dat bij de begroting wel was voorzien. Het verschil is € 120.000,- en betreft de projecten  "Afdekken slibbuffers W'schouwen Verseput" en" Brandmeldinstallatie rwzi Terneuzen+ Walcheren  en Willem Annapolder ". Daarnaast zijn er nog andere kleine verschillen.

Algemeen:

Binnen het programma Afvalwaterketen zijn in deze 1e bestuursmonitor 24 projecten opgenomen die onderhanden zijn en  waarvoor een AV-krediet is verstrekt. 22 projecten bevinden zich in de voorbereidingsfase. 

Ontwikkelingen/kansen:

• Voor de voortgang op de investeringsprojecten is beschikbaarheid van voldoende personele capaciteit een cruciale factor. In januari bleek dat hierop bijsturing nodig was, ook gegeven het feit dat er de nodige inzet van capaciteit voor het beheer en onderhoud van de assets nodig is. Besloten is extra financiële middelen vrij te maken waardoor er meer onderhoud kan worden uitbesteedt aan o.a. marktpartijen. De capaciteit die hiermee beschikbaar komt kan worden ingezet ten behoeve van de projectrealisatie. Binnen projecten zijn vacatures uitgezet voor werkvoorbereiders en directievoerders voor de projecten met een grote component op het gebied van mechanisch-elektrisch.
  
  
• De afdeling AWK en de afdeling Projecten hebben initiatief genomen om de capaciteitsvraag en capaciteitsinvulling voor de projecten die opgenomen zijn in de Meerjarenraming beter in beeld te krijgen en af te stemmen.

De belangrijkste afwijkingen in tijd worden hieronder toegelicht:

• PRJ1233K RWZI Verseput: De geplande technische afronding verschuift van 2023-11 naar 2024-06
  De aanbestedingen zijn succesvol verlopen en opdrachten zijn verleend. Op basis hiervan is de verwachting dat de geplande technische afronding 7 maanden opschuift door vooral langere levertijden van materialen;
• PRJ1233L Brandmeldinstallaties  RWZI TER+WAL+WAP: De gepande technische afronding verschuift van 2013-12 naar 2024-08
  Door latere leveringen van materiaal is de realisatie later gestart dan gepland. De graafwerkzaamheden hebben door weerinvloeden meer tijd gekost. 
• PRJ1234A  RWZI WA-polder, vervanging Elektrische installatie + fakkel: De geplande technische afronding verschuift van 2024-6 naar 2025-08. Door gebrek aan personele invulling van de taken/rollen is het project steeds verder doorgeschoven. Nu voorziene start in tweede  kwartaal 2024.
• PRJ1581 Verleggen persleiding Terneuzen: De geplande technische afronding verschuift van 2024-06 naar 2026-08
  Door de stadsontwikkeling Terneuzen in de wijk Othene wordt de persleiding verlegd. De planning is vertraagd en verschuift naar 2026.

Risico's:

• Voor de projecten PRJ1543A/B wordt vertraging voorzien omdat het DB-besluit tot overdracht naar de gemeente Terneuzen nog niet rond is. Pas als dit besluit rond is kan aanbesteding worden opgestart. Bij besluit tot niet- overdragen moet het ontwerp geheel herzien worden.
• De levensduur van assets worden met enige regelmaat bereikt. Om de kosten te drukken worden aan het einde van de levensduur niet alle onderdelen voortijdig vervangen, maar enkel indien deze kapot gaan. Dit betreft het correctieve onderhoud. Dit kan alleen plaatsvinden door de cruciale onderdelen met een lange levertijd op voorraad te hebben of indien mogelijk direct geleverd te krijgen van de leverancier. De laatste jaren neemt de zekerheid van deze directe leveringen af en daarmee de kans op langdurige stilstand toe. 
• De plaatsing van de fakkel op de RWZI Willem Annapolder loopt vertraging op. Bij uitval van de gasmotor, centrale verwarming of verminderde biogas afname van deze installaties kan er een biogasspui plaatsvinden. Mocht dit plaatsvinden dan wordt niet voldaan aan de Omgevingsvergunning. 
• Om een adequate riscico-inschatting tot falen van onderdelen te maken is het nodig om de vacature voor assetmanagement met kennis van het falen van mechanisch/elektrische onderdelen in te vullen. Voor de lange termijn assetplanning van de RWZI's speelt dit vanwege de grote opgave een cruciale rol. Om te zorgen dat een assetmanager een op feiten gebaseerde inschatting van de risico's kan uitvoeren is hiervoor nodig dat de data in het Onderhoudsmanagementsysteem op orde zijn. In 2024 wordt dit door meerdere medewerkers opgepakt.

Exploitatie

• -

Investeringen

• Geen afwijkingen in de kredieten groter dan 10% en/of € 250.000,-.