2. Jaarverslag

De totale kosten zijn verdeeld over 6 programma's. In onderstaand overzicht zijn de netto kosten per programma, de inzet van de reserves en het bruto- en netto resultaat weergegeven. 

Per programma wordt in paragraaf 2.2 tot en met 2.9 een toelichting gegeven op de prestaties, de externe kosten en opbrengsten, de personeelskosten, de kapitaallasten (rente en afschrijving) en de financieel afgeronde investeringen.

• Jaarlijkse vooruitgang zorgplicht
  

  Samenvattend kan worden gesteld dat het waterschap de zorgplicht voor de waterkeringen op deskundige wijze uitvoert. De organisatie boekt aantoonbare vooruitgang in het realiseren van de ambities en blijft gericht werken aan verdere verbetering.

• Doelstelling HWBP 2050
  We lopen nog niet geheel op schema om de doelstelling van het HWBP voor 2050 te halen. Personele capaciteit moet op orde gebracht worden en hiervoor zijn de nodige acties uitgezet binnen de gesteld randvoorwaarden. Het afdekken van kosten van voorfinanciering van projecten is nog onderwerp van gesprek (intern en extern). Daarnaast is er ook nog steeds onzekerheid over financiering op de middellange- en lange termijn van het landelijke HWBP-programma.

De externe kosten bij het programma Waterkeringen omvatten onder andere het beheer en onderhoud van de primaire en regionale waterkeringen. Naast de solidariteitsbijdrage aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) valt hier ook het onderhoud van duinen, dijken, strandhoofden, strekdammen en kunstwerken onder. Een ander deel van de externe kosten omvat onderzoekskosten die nodig zijn voor de veiligheidsbeoordeling van de primaire waterkeringen en onderzoeken/advisering gerelateerd aan beleidsontwikkeling, zorgplicht en crisisbeheersing.

Middels een begrotingswijziging is gedurende het jaar per saldo € 242.000,- aan de primaire begroting toegevoegd waarmee de begroting inclusief wijzigingen van de externe kosten op € 7.795.000,- komt. De werkelijke externe kosten zijn op totaalniveau € 150.000,- lager dan begroot. 

De grootste verschillen bij de posten die hoger uitvallen:

• Solidariteitsbijdrage HWBP (€ 216.000,- hoger)
  De oorzaak van deze hogere bijdrage ligt net als voorgaande jaren grotendeels aan het lager uitvallen van de landelijke 10% eigen project-bijdrage waardoor het solidariteitsaandeel voor alle waterschappen stijgt. 
• Overige verwante belangen (€ 150.000,- hoger)
  Er zijn diverse werkzaamheden uitgevoerd, zoals het ruimen van zand, het vernieuwen van trappen en het repareren van overgangen na hoogwater. Specifiek zijn de trappen bij Wemeldinge en de overgang bij Kustlicht Zoutelande hersteld. Het ruimen van hoeveelheden zand fluctueert door windkracht en richting in combinatie met uitgevoerde suppleties. Hierdoor vindt er meer verstuiving op o.a. de fiets- en wandelpaden plaats.  
• Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding (€ 148.000,- hoger)
  Als gevolg van een schadevaring bij Ritthem zijn er herstelkosten gemaakt. Deze kosten worden geclaimd bij de veroorzaker of zijn verzekering. 
• Onderhoud strandhoofden, regionale waterkeringen, duinen, gras en drainage (€ 100.000,- hoger)
  In 2024 zijn er extra kosten gemaakt voor extensiever maaien (maaien en afvoeren) en vervroegd snoeiwerk, dat vanwege het ontbreken van een geldige gedragscode in Q1 2025 naar voren is gehaald. Ook onderhoudskosten voor drainages vielen hoger uit, doordat delen ernstig vervuild waren en deels herstel nodig hadden.
• Kunstwerken regionale waterkeringen (€ 49.000,- hoger)
  De kosten voor de vervanging van houten schotbalken door aluminium exemplaren in een coupure waren hoger dan geraamd. Op langere termijn worden deze hogere kosten echter gecompenseerd, omdat de coupure nu handmatig kan worden gesloten, waardoor kraaninzet en bijbehorende kosten vervallen. De vervanging van hout door aluminium zetten we door, omdat dit ook voordelen geeft op het gebied van duurzaamheid. 

De grootste verschillen bij de posten die lager uitvallen:

• Veiligheidstoetsing (€ 441.000,- lager)
  Het verschil wordt veroorzaakt door het slechte weer in het eerste kwartaal van 2024 waardoor een aantal beoogde onderzoeken in het veld niet uitgevoerd konden worden. De aanbesteding van het softwarepakket van ZeeKoe, peilingen van de vooroevers van de primaire waterkeringen, heeft vertraging opgelopen waardoor deze aanbesteding niet in 2024 is afgerond.  De werkzaamheden zijn doorgeschoven naar 2025. 
• Kunstwerken primaire waterkeringen (€ 247.000,- lager)
  De beheer- en onderhoudswerkzaamheden aan de kunstwerken zijn in 2024 grotendeels volgens planning uitgevoerd. Enkele werkzaamheden liepen uit en zijn als uitgestelde werken opgenomen, zoals de vervanging van de niveaumeting bij Waterdunen.
• Eigen plannen en plannen van derden (€ 48.000,- lager)
  De kosten voor diensten en onderzoek bij eigen plannen en de bijdragen aan andere overheden voor plannen van derden waren in 2024 iets lager dan begroot. Er zijn minder onderzoeken uitgezet i.v.m. beperkte capaciteit voor begeleiding.
• Calamiteitenplannen (€ 46.000,- lager)
  Als gevolg van een capaciteitstekort zijn een aantal trainingen en opleidingen doorgeschoven naar 2025. Hierdoor is het beschikbare budget niet volledig besteed.

De externe opbrengsten die in de begroting zijn opgenomen bestaan voornamelijk uit bijdragen van derden en vergoedingen voor werkzaamheden aan derden. In de begroting zijn deze opbrengsten voor het grootste deel bijdragen van convenantpartners voor de exploitatie Veerse Meer. 
De opbrengsten vallen € 184.000,- hoger uit dan begroot. 

Hieronder een toelichting op de verschillen:

• Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding (€ 148.000,- hoger)
  Betreft een nog te ontvangen schadevergoeding voor de gemaakte kosten naar aanleiding van een schadevaring in 2024 bij Ritthem. 
• Werken/Diensten voor derden (€ 28.000,- hoger)
  Diverse opbrengsten als gevolg van werken/diensten voor derden 
• Bijdragen Veerse Meer (€ 8.000,- hoger)
  Als gevolg van een hogere indexering dan waarmee bij de begroting is gerekend zijn de opbrengsten uit de bijdragen van de convenantpartners iets hoger dan begroot.

• Personeelslasten € 642.000,- lager.
  De totale personeelslasten op dit programma vallen 14% lager uit dan bij de begroting ingeschat. Dit is deels het gevolg van openstaande vacatures. Hiervoor is wel extra ingehuurd maar omdat deze inhuur doorliep vanuit 2023 en ook begroot was heeft dit niet geleid tot extra kosten ten opzichte van de begroting. Het voordeel is daarnaast ook een gevolg van een lagere urenverantwoording op het programma dan begroot door ondersteunende teams zoals de centrale werkplaats, vergunningverlening en het team calamiteitenzorg. 

• Rente- en afschrijvingskosten € 30.000,- hoger.
  De kapitaallasten over 2024 zijn iets hoger dan begroot. In de primaire begroting voor 2024 waren de kapitaallasten nog begroot op € 1.83 miljoen in verband met de verwachte rentekosten voor de voorfinanciering van het  project HWBP Hansweert. Omdat in 2024 net als voorgaande jaren ook weer extra subsidievoorschotten zijn ontvangen was er net als voorgaande jaren ook in 2024 geen sprake van voorfinancieringskosten waardoor bij de 4e begrotingswijziging deze post met € 1.39 miljoen is verlaagd naar € 447.000,-.
  

• Onderhoudswerkzaamheden van maaien en baggeren in het watersysteem:
  In 2024 zijn 93% van de maaiwerkzaamheden en 94% van de reguliere baggerwerkzaamheden uitgevoerd. Resterende werkzaamheden worden voor een deel in Q1 2025 uitgevoerd, waardoor de prestatie-indicator van 95% ruim gehaald wordt. 
  
  
• Vangstinspanning muskusratbestrijding:
  De vangstinspanning is in 2024 met 11% gestegen. Het vangstresultaat gaf met 187 meer vangsten dan in 2023 een lichte stijging. Hiermee blijft de landelijke doelstelling 2034 van de nuloptie in Zeeland haalbaar. Voor 2025 wordt een daling in het vangstresultaat verwacht.
  
  
• Aanleg natuurvriendelijke oevers:
  Van de geplande 38,2 km aan natuurvriendelijke oevers (NVO's) uit het 3e Stroomgebiedsbeheerplan (SGBP3 ) is inmiddels 13,3 km gerealiseerd, terwijl de voorbereiding en uitvoering van nog eens 5,9 km in volle gang is. Daarnaast is circa 86 km overgedragen aan de afdeling Grondzaken met de opdracht om de benodigde gronden te verwerven. Voor ongeveer 26 km zal de inventarisatie nog plaatsvinden.
  

  Door actief samen te werken met agrariërs en natuur(landbouw)organisaties versterken we het draagvlak en vergroten we de bewustwording rond de Kaderrichtlijn Water (KRW). Deze samenwerking heeft ertoe geleid dat diverse partijen hun gronden uit eigen beweging aanbieden.

  Tegelijkertijd brengen veranderingen in wet- en regelgeving, met name binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, nieuwe uitdagingen met zich mee. De aanleg van natuurvriendelijke oevers biedt voor grondeigenaren steeds minder voordelen, waardoor de bereidheid tot verkoop afneemt.

• Aanleg vispassages:
  Tot 2027 is de aanleg van zes vispassages gepland, waarmee volledig voldaan wordt aan de KRW-opgave uit het SGBP3. Het geheel verloopt volgens planning.

  De vispassages, natuurvriendelijke oevers en het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) maken deel uit van de KRW-maatregelen zoals vastgelegd in het Waterkwaliteitportaal. Er geldt een resultaatverplichting richting de provincie Zeeland en het Rijk. Van de zes geplande vispassages zijn er inmiddels twee opgeleverd: vispassage De Poel en vispassage Lovenpolder. Momenteel is de bouw van vispassage Stuw Dreefken in volle gang, met oplevering gepland in het eerste kwartaal van 2025. De voorbereidingen voor de realisatie van de vispassages Borssele, de Luyster en Nieuwe Sluis zijn in gang gezet, met uitvoering gepland in 2026. Deze drie vispassages komen in aanmerking voor subsidie vanuit Rijkswaterstaat en het Nationaal Samenwerkingsprogramma (NSP). De overeenkomst met Rijkswaterstaat voor een financiële bijdrage is ondertekend en het Dagelijks Bestuur heeft ingestemd met de aanvraag van de NSP-subsidie. 

De netto kosten van het programma watersystemen onderschrijden de herziene begroting met € 524.000,- (1,4%). 

De externe kosten binnen het programma watersystemen betreffen onder andere de kosten voor het bedienen en onderhouden van kunstwerken, het maaien en onderhouden van waterlopen, muskusratbestrijding, bagger- en grondbeheer, peilbeheer, het monitoren en onderzoeken van oppervlaktewater en waterbodems en het ontwikkelen van beleid en plannen.

Middels begrotingswijzigingen is gedurende het jaar per saldo € 288.000,- aan de primaire begroting toegevoegd, waarmee de begroting externe kosten inclusief wijzigingen op € 19.159.000,- uitkomt. De werkelijke externe kosten onderschrijden de begroting met € 24.000,- (0,1%). Er is voor € 254.000 ,- aan uitgesteld werk uit december 2024 opgenomen wat is doorgeschoven naar 2025. Hierdoor komt het verschil met de begroting uit op een overschrijding van € 230.000.- (1,2%).

De grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting inclusief wijzigingen worden hieronder toegelicht:

• Eigen plannen watersystemen € 325.000,- lager dan begroot
  

  De planvorming wateropgaven heeft concrete invulling gekregen door het opstellen van de nota peilbesluiten en de start van de evaluaties van de bestaande peilbesluiten. Hierbij is aanzienlijke inzet gepleegd door onze medewerkers en gebruik gemaakt van tijdelijke inhuur.

  Zoetwaterprojecten zijn volwaardig onderdeel van het werkpakket geworden. In actieve samenwerking met de Provincie Zeeland wordt onderzoek naar en uitvoering van Zoetwatermaatreglen door derden gestimuleerd, o.a. vanuit het maatregelenpakket uit het Deltaprogramma Zoetwater. De openstelling van de subsidieregeling voor de uitrol van de proeftuin zoetwater schuift door naar 2025. Deze zal volledig gedekt worden uit Europese en Deltafondsmiddelen, waardoor een bijdrage van het waterschap niet nodig is. (reeds gemeld in de septembermonitor). Voor de proeftuin zoetwater hebben we geen aanmeldingen ontvangen, waardoor geen bijdrage van het Waterschap nodig bleek.

  Er is veel energie (lees: personele capaciteit) gestoken in het opstarten en vormgeven van zoetwaterprojecten die een investeringscomponent bevatten en/of waarvan de kosten niet op dit budget landen. Concreet gaat het hier om de projecten: zoete stuw, debietmeting grondwater, Wij-water en het project slim regionaal waterbeheer. Op al deze projecten is in 2024 besluitvorming geweest en daarmee zijn deze projecten zowel budgettair als in de uitvoering ingeregeld.

  Het programmeren van werken, onderzoeken, projecten en monitoring heeft in 2024 veel aandacht gekregen. We kunnen stellen dat het werkpakket voor de komende jaren scherper in beeld is gebracht. We constateren ook dat er afgelopen periode wellicht te vaak optimisme zit in de planning waardoor de daadwerkelijke uitvoering niet of laat is gestart en soms als uitgesteld werk over de jaargrens naar 2025 doorschuift.

• Verwijderen houtopslag € 269.000,- hoger dan begroot
  In het werkgebied Zuid-Beveland is de inventarisatie voor de begroting 2024 niet in lijn met de werkelijkheid uitgepakt. Het vele werk als gevolg van veel houtopslag maakt dat uitgaven voor realisatie € 166.000,- hoger is dan de begroting. Daarnaast zijn er slecht onderhouden beschermingszones aangepakt om de komende jaren langdurig efficienter onderhoud uit te kunnen voeren. 
  
  
• Monitoring waterkwaliteit en waterkwantiteit € 250.000,- lager dan begroot
  Voor KRW kennisontwikkeling was € 125.000,- begroot. Dit geld is niet benut vanwege een verminderde beschikbaarheid van personele capaciteit voor dit onderwerp, de voorbereiding is doorgegaan en begin 2025 is dit verder opgepakt. Ook is het project 'Kennisimpuls Brakke Wateren' met externe partijen trager opgestart dan voorzien. Wel is er extra onderzoek uitgevoerd van plankton en KRW stoffen. Daar staat tegenover dat er minder onvoorziene uitgaven waren, en dat er bedragen worden ontvangen omdat analyses door het externe laboratorium niet op tijd zijn geleverd (boetes).
  
  
• Maaien talud/oever € 226.000,- hoger dan begroot
  In Schouwen-Duiveland is het maaibestek opnieuw aanbesteed in 2024 en is voor een bedrag van € 186.000,- duurder uitgevallen dan voorzien in 2023. Daarnaast is ook de groei van zoetwaterplanten hoger geweest vanwege de gunstige weersomstandigheden. 
  
  
• Stimulering derden aanpak emissies € 190.000,- lager dan begroot
  

  Zoals gemeld in de monitor september 2024 is de bijdrage aan Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer (ANLB) vertraagd. De oorspronkelijke looptijd was 2024-2028 (en een bedrag van € 218.961,- per jaar), maar de verwachting is dat het project in 2025 van start zal gaan.

• Beheer gemalen & stuwen € 97.000 hoger dan begroot
  In 2024 zijn er vooral meer kosten voor elektriciteit gemaakt dan begroot. Door stijging van de netwerkkosten maar vooral hoger verbruik dan gemiddeld in 2024. Voor de gemalen en stuwen heeft dit een verhoging van € 73.000 tot gevolg.
  
  
• Onderzoek waterbodems € 90.000,- hoger dan begroot
  Dit wordt veroorzaakt door het naar voren halen van de onderzoeksplanning. Er is dit jaar een onderzoek uitgevoerd voor de baggerjaren 2025 en 2026. Waterbodem onderzoeken gaan vanaf 2024 twee jaar voor de baggerwerkzaamheden plaatsvinden.
  
  
• Mechanisch/elektrisch onderhoud kunstwerken € 28.000 hoger dan begroot
  Wegens een calamiteit in de frequentie omvormer in het gemaal Cadzand is er een deel van 2024 een omvormer gehuurd.  Deze niet begrote kosten hebben geleid tot een overschrijding van € 64.000,-  Hier tegenover staat een onderschrijding door minder overige storingen en minder personeel beschikbaar voor preventief onderhoud. 
  
  
• Beheer en onderhoud gronddepots € 28.000,- hoger dan begroot
  Dit wordt veroorzaakt door het besluit gronddepot Nummer Eén te legaliseren. Tot 2024 was dit depot niet vergund en was het onvoldoende ingericht om de procesvoering te kunnen borgen. Nu is het depot ontruimd, wordt het afdoende ingericht en is een vergunning aangevraagd. De kosten die hiervoor in 2024 zijn gemaakt betreft € 30.000,-.
  
  
• Bagger- en beschoeiingswerk € 27.000,- hoger dan begroot
  De laatste jaren is door droogte en extreme buien de staat van de oevers achteruit gegaan. Er is daarom meer herstelwerk uitgevoerd. Dit herstelwerk is vooral in de gebieden Walcheren, Tholen en Noord-Beveland uitgevoerd. Daar staat tegenover dat er dit jaar geen gerijpte baggerspecie afgezet naar een bodemtoepassing aangezien er geen toepassingslocatie in beeld was. Er is wel overleg met de afdeling Waterkeringen om in de toekomst gerijpte baggerspecie af te zetten in hun projecten. Ook kunnen partijen in de periode 2025-2028 gerijpte baggerspecie af laten zetten in de leeflaag ten behoeve van de BUS-sanering Oostkade Sluiskil. 

• Overige verschillen € 23.000,- lager dan begroot

De externe opbrengsten zijn € 18.000,- hoger dan begroot.

Belangrijkste oorzaken zijn een ontvangen schadevergoeding voor een beschadige stuw. Dit betreft een opbrengst van € 11.000,- die niet in de begroting is opgenomen. Ook zijn er enkele bijdragen en subisidies ontvangen van derde partijen die niet in de begroting 2024 zijn opgenomen. Dit betreft een bedrag van € 8.000,- voor het programma Waterkwaliteit en Optimalisatie.

Personeelslasten € 474.000,- lager.
De totale personeelslasten op dit programma vallen 4,4% lager uit dan bij de begroting ingeschat. Dit is het saldo van diverse nog op te vullen vacatures en extra inhuur.

Rente en afschrijving € 145.000,- lager.
Het voordeel wordt voornamelijk behaald doordat er een rentevoordeel vanuit schatkistbankieren is gerealiseerd.

Het maaien van bermen, het snoeien van bomen, het inspecteren en het beheren en onderhouden van onze wegen, onze verkeersborden en kunstwerken;  er is altijd veel werk aan de weg. De zorg voor veilige wegen en fietspaden in het buitengebied is een belangrijke taak van het waterschap. Met bijna 4.000 kilometer aan plattelandswegen  en fietspaden (3.453 km 60 km / 125 km 80 km wegen / 362 km fietspaden) is het waterschap een van de grootste wegbeheerders in Zeeland. Zoals in het bestuursakkoord staat omschreven is het uitgangspunt dat de wegentaak voor het waterschap behouden moet blijven. Om de verkeersveiligheid (WBP,  blz. 98-103) en een goede doorstroming van ons verkeer te waarborgen dienen we  blijvend te investeren in het beheer en onderhoud van onze wegen. De CROW richtlijnen zijn hierbij leidend.

Door omgevingsfactoren zoals de vestiging van bedrijven en recreatievoorzieningen, intensivering van het verkeer op onze wegen, steeds breder landbouwverkeer, aanscherping van richtlijnen en het veranderende klimaat (warmte en droogte zorgen voor schade aan verhardingen en funderingen) blijft ons werkveld echter constant in beweging. Onze wegen richten we in conform de CROW- richtlijnen. Mocht een weg nog niet de juiste inrichting hebben, dan wordt de inrichting aangepast zodra we er groot onderhoud of een reconstructie uitvoeren. Door adviesbureau Antea Group is in 2023 voor onze gebiedsontsluitingswegen en erftoegangswegen type I een vormtoets uitgevoerd. De vormtoets is het instrument om te bepalen of de wegen aan de CROW-richtlijnen voldoen. De data uit de vormtoets zijn aan ons GIS-systeem gekoppeld. Onze gebiedsontsluitingswegen (GOW, snelheidsregime 80 km weg) scoren een 2,1 en onze erftoegangswegen type I (ETW1, snelheidsregime 60 km weg) scoren een 6,5.  Het gemiddelde totaal cijfer over beide type wegen bedraagt een 5,6. De inrichting van ons hoofdwegennet voldoet dus nog niet aan de richtlijnen evenals de gestelde PI. Hierbij kampen we in ons werkgebied met kostenstijgingen en  qua beheer en onderhoud met een sterk achteruitgaand areaal. Om de achterstand in te lopen en verder te beperken dienen we blijvend te investeren in ons areaal. 

In het verlengde van de zorg voor veilige wegen en fietspaden ligt het beheren en onderhouden van onze wegbermen en onze wegbeplanting. Ons groen areaal wordt gekenmerkt door ruim 8.000 km aan wegbermen, 400 km aan singelbeplanting en 125.000 bomen. In het beheer en onderhoud houden we ons aan de geldende wet- en regelgeving en passen we de belangen van de flora en fauna toe. Hierbij lag de nadruk in 2024 op het verder uitrollen van de risico gestuurde aanpak voor de zorgplicht bomen. Op basis hiervan hebben we het afgelopen jaar circa 30.000 bomen gesnoeid. Verder stonden de komst van de gedragscode en de uitvoering van werkzaamheden omtrent de pilot maaien centraal. Om de verkeersveiligheid en bereikbaarheid van onze wegen te waarborgen dienen we blijvend zorg te dragen voor een veilige wegbeplanting. We houden hierbij rekening met de kostenstijgingen van plantmateriaal.

De PI omvat het streven de hoeveelheid wegbeplanting (uitgedrukt in strekkende meters) langs onze wegen minstens gelijk te houden aan het niveau van 2023. In het seizoen 2024/2025 zijn er meer bomen geplant dan gerooid, per saldo is er daardoor circa 3.000 meter wegbeplanting bijgekomen. Belangrijkste oorzaak is dat bij het project Roterijdijk de beplanting al in het seizoen 2023/2024 is gerooid en na uitvoering van de werkzaamheden in het seizoen 2024/2025 circa 2.400 m. is aangeplant. Op diverse andere locaties is door rooien en planten de wegbeplanting per saldo met circa 600 m. toegenomen.  
Bij de vervanging van onze beplanting hebben we afgelopen jaar meer variatie en meer inheemse soorten toegepast. Dit draagt bij aan de voorkoming van ziektes en plagen. Ook hebben we hierdoor de soortenrijkdom bevorderd en bijgedragen aan een kwaliteitsstimulans van ons Zeeuwse landschap.

De opgaven die er toekomstig liggen vragen om een risico gestuurde aanpak. Vooruitlopend op de organisatiebrede doorontwikkeling van ons assetmanagement is hier afgelopen jaar binnen de afdeling verder invulling aan gegeven. Hiervoor hebben we binnen onze afdeling geïnvesteerd in het verder op orde brengen van onze data waarbij bijzondere aandacht is besteed aan de doorontwikkeling van de asset kunstwerken.  Vanuit onze afdeling zijn we verantwoordelijk voor het beheren en onderhouden van 4.949 kunstwerken.  Hiertoe behoren 4.849 duikers en 100 bruggen. In 2024 hebben we een systematiek bedacht waardoor toekomstig de benodigde data voor een risico gestuurde aanpak is geregistreerd. Deze werkwijze wordt toekomstig verder uitgerold en geïmplementeerd. 

Naast bovengenoemde prestatie-indicatoren waren in het bestuursakkoord ook onderstaande indicatoren opgenomen, hieronder een toelichting op de ontwikkelingen die in 2024 hebben plaatsgevonden.

• Op basis van de wegcategorisering starten we onderzoek naar de inrichtingsmogelijkheden van de waterschapswegen (2024-2026):
  De landelijke richtlijnen voor een veilige inrichting van wegen gaan we vertalen naar concrete inrichtingsafspraken voor onze waterschapswegen. Afgelopen periode is de categorisering ter sprake gebracht. Huidig worden de interventiemogelijkheden onderzocht. Zodra er in 2025 een besluit is genomen over de herziening van de categorisering brengen we in beeld welke wegen qua inrichting aanpassing nodig hebben, wat dat gaat kosten en hoe we deze werkzaamheden gaan prioriteren.
• Ontwikkelen van beleid o.b.v. het kostenveroorzakersprincipe wegen (2024):
  Daar waar kan hebben we bij de instandhouding van ons gehele areaal  en de betaalbaarheid voor onze burgers toegewerkt naar een eerlijke verdeling van de kosten met de andere belanghebbenden.  Vanuit het POR (periodiek overleg openbare ruimte) is een werkgroep in 2024 actief aan de slag gegaan om de samenwerking tussen Zeeuwse wegbeheerders te bevorderen. Eén van de acties van afgelopen jaar betrof het tijdig betrekken van belanghebbende partijen bij ontwikkelingen in de regio. In het kader van de Omgevingswet gebeurt dit inmiddels in de vorm van gebiedstafels, maar aanvullend zijn afspraken nodig om te borgen dat alle belanghebbende partijen daadwerkelijk in een vroeg stadium de gelegenheid krijgen om hun mening in te brengen. In het verlengde van deze betrokkenheid hopen we dat er komend jaar afspraken kunnen worden gemaakt over de verdeling van kosten als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen: het kostenveroorzakersprincipe.
• We stellen een prioritering vast voor de aanpak van knelpunten in het Kwaliteitsnetwerk landbouwverkeer (2025):
  Het kwaliteitsnetwerk landbouwverkeer is in 2024 vastgesteld inclusief een knelpuntenlijst. Om daadwerkelijk aan de slag te gaan met de knelpunten zullen betrokken wegbeheerders een planning moeten maken. Vanwege het grote aantal knelpunten en de beperkte middelen is het ook in 2025 van belang om goed te prioriteren.
• Vanaf 2024 zijn we  actief aan de slag gegaan met het beheer en onderhoud op basis van de zorgplicht bomen (2024 - 2027):
  Eind 2023 hebben we een project m.b.t. de zorgplicht bomen afgerond. Vervolgens is er in 2024 een werkwijze vastgesteld waarmee we voldoen aan de zorgplicht. De implementatie van de nieuwe werkwijze is eind 2024 afgerond. De implementatie bestaat met name uit het aanpassen van de controlefrequenties van de bomen op basis van risico’s, het introduceren van de module groen van Obsurv, het aanpassen van de inspectie-app en het instrueren van betrokken medewerkers. In 2025 zullen we de risico gestuurde aanpak verder uitrollen en zal er eind 2025 een eerste evaluatie van de nieuwe werkwijze plaatsvinden. Waar nodig zal de werkwijze worden geoptimaliseerd.

De netto kosten van het programma Wegen zijn over 2024 € 6.686.000,-. Dat is € 317.000,- lager dan de begroting 2024 inclusief begrotingswijzigingen van € 7.003.000,-.
De totale lasten, bestaande uit de externe kosten, personeelskosten en rente en afschrijvingen waren begroot op € 27.607.000,- en zijn uiteindelijk over 2024 € 27.700.000,- geworden. Dat is € 93.000,- hoger dan begroot.
Bij de baten (opbrengsten) die begroot waren op € 19.349.000,- zijn de werkelijke baten € 20.068.000,-. Per saldo zijn deze € 719.000,- hoger dan begroot.
Verder zijn er diverse toevoegingen (€ 5.363.000,-) en onttrekkingen (€ 6.309.000,-) gedaan uit de reserves. De totale onttrekkingen uit de reserves zijn € 309.000,- lager dan begroot. De lasten en baten van het programma worden onder de tabel verder toegelicht.

Om blijvend zorg te dragen voor de verkeersveiligheid is het grootste deel van de externe kosten besteed aan onderhoud (en verbetering) van onze wegen. Denk hierbij met name aan de verhardingen (dek- en slijtlagen), de bermverstevigingen (doorgroeistenen) en het beheer en onderhoud van onze bermen en wegbeplanting (maaien, snoeien, rooien en planten). Daarnaast is onderhoud uitgevoerd aan de kunstwerken die behoren tot onze wegen, zijn maatregelen uitgevoerd om knelpunten op te lossen en is onderhoud uitgevoerd aan wegmeubilair, verlichting en markeringen. Ook de uitvoering van gladheidbestrijding is een grote kostenpost. Vanuit de calamiteitenbestrijding wordt het waterschap steeds meer geconfronteerd met illegale lozingen en dumpingen, waarbij de kosten lastig te verhalen zijn. Om achteruitgang van onze wegen (verder) te beperken en ons serviceniveau te blijven borgen is het noodzakelijk blijvend te investeren in ons gehele areaal. 

De begroting inclusief wijzigingen over 2024 voor de externe kosten van het programma Wegen was € 20.245.000,-. Aan de primaire begroting (€ 18.497.000) is via begrotingswijzigingen gedurende het jaar in totaal € 1.748.000,- toegevoegd. Deze wijzigingen bestaan uit de impuls verkeersveiligheid en uitgestelde werken. 

In bovenstaande tabel is te zien dat de totale lasten in 2023 een stuk hoger waren dan in 2024. Dit is het gevolg van een begrotingswijziging in 2023 voor het uitgesteld werk van het deklagenbestek 2022 van € 4.652.000,-. De werkelijke externe kosten en totale lasten van het programma waren hierdoor in 2023 incidenteel een stuk hoger dan andere jaren wat een vertekend beeld geeft van de werkelijke kosten in 2024 ten opzichte van 2023.

De externe kosten zijn over 2024 € 20.018.000,- en komen daarmee op totaalniveau ongeveer € 227.000,- lager uit dan de begroting van € 20.245.000,-. De grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting inclusief wijzigingen worden hieronder toegelicht.

De grootste verschillen bij de posten die hoger uitvallen:

• Aanleg en verwerving van wegen en wegbermen (€ 80.000,- hoger)
  Het deel van de te betalen waterschapsbelastingen wat wordt toegerekend aan Wegen is € 50.000,- hoger dan begroot en de  gewenningsbijdragen die betaald zijn aan derden vanwege het overdragen van weggedeelten vallen € 30.000 hoger uit dan begroot. 
• Onderhoud bermen (€ 635.000,- hoger)
  De overschrijding wordt voor een groot deel veroorzaakt door de afvoer van verontreinigde bermgrond van depot Kats € 270.000,-. Dit betreft een incidentele uitgave die eerder in de bestuursmonitor is toegelicht. Daarnaast zijn er extra bermverstevigingen aangebracht langs de Poppendamseweg en zijn er hogere kosten gemaakt voor grondonderzoeken. Dit was in totaal circa € 275.000,- hoger dan begroot wat deels wordt gecompenseerd door de lagere kosten bij onderhoud verhardingen. Ook was er een overschrijding van circa € 90.000,- bij het maaien van bermen als gevolg van een hogere indexering op het maaibestek dan voorzien bij de begroting.
• Onderhoud beplantingen (€ 180.000,- hoger)
  Deze overschrijding bestaat voor circa € 40.000,- uit kosten voor aanleg van beplanting als gevolg van schades. Deze kosten zijn doorberekend aan de veroorzakers en verantwoord bij de opbrengsten. Daarnaast is er als gevolg van de ontwikkelingen omtrent de gedragscode in een aantal werkgebieden vooruitgewerkt waardoor onderhoudswerkzaamheden in 2024 zijn uitgevoerd die op de planning stonden voor het 1e en 2e kwartaal van 2025. Dit veroorzaakte een overschrijding van in totaal circa € 140.000,-.
• Onderhoud wegmeubilair (€ 100.000,- hoger)
  De kosten voor onderhoud van wegmeubilair zijn in 2024 hoger dan begroot door € 50.000,- hogere kosten van de Nationale Bewegwijzeringsdienst (NbD) en € 50.000,- voor onderhoud en vervanging van wegmeubilair in de werkgebieden.

Daarnaast zijn er ook enkele posten die lager uitvallen dan begroot: 

• Onderhoud verhardingen (€ 746.000,- lager) 
  De lagere bestedingen op dit budget zijn grotendeels het gevolg van uitgestelde werken (€ 524.000). Een bedrag van € 258.000,- is als uitgesteld werk opgevoerd voor asfaltreparaties die als gevolg van de weersomstandigheden in het najaar van 2024 niet meer kon worden uitgevoerd. Deze werkzaamheden zijn verschoven naar 2025. Daarnaast is er € 266.000,- opgevoerd als uitgesteld werk voor het groot onderhoud van de Reigersbossestraat bij Axel. Dit geldt ook voor oppervlakbehandelingen op Walcheren en uitgestelde verhardingsonderzoeken. Ten slotte is circa € 220.000,- gebruikt als compensatie van de overschrijdingen bij onderhoud bermen.
• Gladheidsbestrijding (€ 128.000,- lager)
  De kosten voor de gladheidsbestrijding zijn dit jaar iets lager dan begroot. De weersomstandigheden zijn hierbij altijd de bepalende factor. Er zijn in 2024 minder acties uitgevoerd dan gemiddeld.
• Onderhoud kunstwerken (€ 110.000,- lager)
  Er zijn in 2024 diverse duikers en bruggen vervangen zoals de fietsbrug bij de Provincialeweg te Sluis en een brug aan de Golsteinseweg te Middelburg. Door gebrek aan capaciteit is er minder onderhoud uitgevoerd dan gepland en konden we minder inspecties laten uitvoeren. Dit personele knelpunt is begin 2025 structureel opgelost.
• Beheersinstrumenten wegen (€ 45.000,- lager)
  Voor 2024 stond het opstellen van een beheerplan op de planning, deze werkzaamheden zijn doorgeschoven naar 2025
• Onderhoud markeringen (€ 40.000,- lager)
• Verkeersveiligheid (€ 145.000,- lager)
  De kosten voor de verkeersveiligheidsmaatregelen zijn in 2024 meegenomen in de bestekken voor groot onderhoud van verhardingen en bermen. De kosten van deze maatregelen zijn daar ook verantwoord. De lagere besteding bij verkeersveiligheid wordt dan ook gebruikt als compensatie van de overschrijding bij bermen.

Bestemmingsreserve Impuls Verkeersveiligheid:
In 2024 is door het bestuur een extra budget van € 4,5 miljoen beschikbaar gesteld in de vorm van een bestemmingsreserve om de verkeersveiligheid een impuls te geven gedurende de bestuursperiode 2024-2027. Via een begrotingswijziging was in 2024 een eerste deel van € 1.719.000,- uit deze bestemmingsreserve toegevoegd aan de budgetten van het programma wegen. De onderstaande werkzaamheden zijn in 2024 gerealiseerd waarvoor een totaal van € 1.429.000,- uit de reserve wordt onttrokken. 

• Het herstellen van scheurvorming aan de Vierdedijk/Oude St. Annalandseweg te St. Annaland  en herstel van een verzakking aan de Zwaaksedijk te Kwadendamme voor circa € 620.000,-
• Asfaltreparaties, ruim 6.000 m2 voor in totaal circa € 300.000,-
• Aanbrengen van circa 12 kilometer doorgroeistenen in bermen € 360.000,-
• Extra verkeersveiligheidsmaatregelen (herinrichting van wegen)  € 150.000,-

Per saldo is sprake van €719.000 hogere inkomsten dan begroot. Hieronder een toelichting op de belangrijkste verschillen

• Opbrengsten uit het gemeentefonds € 517.000,- hoger
  De definitieve indexering vanuit de Wet Herverdeling Wegenbeheer is voor 2024 hoger dan begroot. In de begroting was rekening gehouden met een voorlopige indexering van 3,8%. Het definitieve indexcijfer voor 2024 is in de septembercirculaire van het gemeentefonds vastgesteld op 7,2% waardoor de bijdrage € 517.000,- hoger wordt.
• Gewenningsbijdragen overdracht lichtmasten € 169.000,- hoger
  In 2024 is met een aantal gemeenten een overeenkomst afgesloten voor overdracht van lichtmasten langs waterschaps- en/of gemeentewegen die nog in beheer en onderhoud waren bij de andere partij. Bij de overdracht van deze lichtmasten wordt een gewenningsbijdrage betaald of ontvangen voor het toekomstig beheer en onderhoud van deze lichtmasten. In 2024 is er € 169.000,- ontvangen als gewenningsbijdragen. Voor het toekomstig onderhoud van de lichtmasten zal in 2025 via een begrotingswijziging aan de AV gevraagd worden om een bestemmingsreserve Lichtmasten te vormen en de in 2024 ontvangen gewenningsbijdragen te storten in de bestemmingsreserve voor het toekomstig beheer en onderhoud van deze lichtmasten.
• Overige opbrengsten uit schadevergoedingen en werken en diensten voor derden € 33.000,-
  Jaarlijks worden er opbrengsten verkregen door schadevergoedingen naar aanleiding van calamiteiten. Denk hierbij aan geld dat we ontvangen voor schade die door derden veroorzaakt worden aan onze lichtmasten, beplantingen en verontreiniging van wegen met bijvoorbeeld olie. Daar waar kan verhalen we de schade op de veroorzaker. Daarnaast worden er soms werkzaamheden uitgevoerd voor derden. De kosten voor bijvoorbeeld onderhoud, verharding en beplantingen worden in die gevallen doorberekend. Per saldo zijn deze opbrengsten in 2024 € 33.000,- hoger dan begroot.

• Personeelskosten € 398.000,- hoger.
  De totale personeelslasten op dit programma vallen 8% hoger uit dan bij de begroting ingeschat. Er is vanwege vacatureruimte extra ingehuurd om de werkzaamheden uit te voeren, hiertegenover staat een besparing aan eigen personeel. De belangrijkste verklaring voor de overschrijding van de personeelskosten betreft de organisatiebrede inspanningen en verplichtingen vanuit de participatie wetgeving (€ 180.000,-). Dit heeft geresulteerd in het te werk stellen van vier medewerkers bij de afdeling Wegen. Deze succesvolle start willen we (waar mogelijk) uitbreiden in 2025, al dan niet met andere Sociale Werkbedrijven in de provincie.  

• Rente- en afschrijvingskosten € 78.000,- lager.
  Een aantal investeringsprojecten waarvan verwacht werd dat deze eind 2023 financieel afgerond konden worden liepen nog door in 2024. Hierdoor is in 2024 nog niet afgeschreven op deze projecten waardoor de totale kosten voor afschrijvingen iets lager zijn dan begroot. Daarnaast is er een rentevoordeel vanuit schatkistbankieren gerealiseerd.

De afvalwaterketen is in verandering. De context van afvalwaterketen is in de afgelopen jaren sterk veranderd door veranderende wet- en regelgeving, technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen zullen zich  de komende jaren voortzetten als gevolg van Europees en Nederlands beleid. Dit alles heeft geleid tot een toename van het takenpakket voor de medewerkers werkzaam in de afvalwaterketen, en zal leiden tot verdere toename in de komende jaren. Voorbeelden hiervan zijn onderhoud aan andersoortige en complexere installaties, toename in objecten, meer omgevingsgericht werken en ad hoc werkzaamheden zoals PFAS- en Covid-bemonsteringen.

De haalbaarheid van de prestaties van afvalwaterketen staat als gevolg van deze ontwikkelingen onder druk. Hiervoor zijn plannen opgesteld om de afdeling toekomstbestendig te maken: hierin wordt aangegeven waaraan gewerkt moet worden om te voldoen aan de prestatie-eisen en de risico's te verlagen. 

De rollen en verantwoordelijkheden vanuit de afdelingen afvalwaterketen en projecten bij investeringsprojecten worden verder uitgewerkt. Het tijdig realiseren van renovatie- en nieuwbouwprojecten is belangrijk vanwege de impact die dit heeft op het uitvoeren van de beheers- en onderhoudswerkzaamheden aan deze assets. Gerealiseerde projecten hebben namelijk direct effect op de staat van de assets.

Om de ambities en prestaties van onze zuiveringstaken zoveel als mogelijk te kunnen realiseren vindt inhuur van personeel plaats . De procesoperators worden hierdoor ontlast. Op die manier worden in ieder geval de wettelijke zuiveringstaken uitgevoerd. Het onderhoud aan de gemalen van de gemeente Middelburg, in het kader van de samenwerkingsovereenkomst, vindt plaats door inhuur van capaciteit. Deze kosten worden in het geheel doorbelast naar de gemeente Middelburg. 
Met name uit het afgelopen jaar blijkt dat binnen afvalwaterketen in de toekomst rekening gehouden moet worden met: schaarste van grondstoffen, levertijden van materialen, inflatie, stijging van loonkosten en prijzen (bijvoorbeeld chemicaliën), capaciteitsproblemen en toekomstige ontwikkelingen als gevolg van veranderende wet- en regelgeving zoals richtlijn stedelijk afvalwater.

De zuiveringsprestatie is een jaardoelstelling van 80% en is een samengestelde prestatie-indicator van rendementen voor chemisch zuurstofverbruik, fosfaat en stikstof over het gehele gebied. De in 2024 gerapporteerde zuiveringsprestatie is 82,4% en daarmee is de jaardoelstelling behaald. 

Het nalevingsverplichting heeft betrekking op de lozingsvergunningen van alle rwzi's. Hierbij vindt een toetsing plaatsvindt op de normen van de vergunningen voor de parameters chemisch zuurstof en biologisch zuurstofverbruik, stikstof, fosfaat en onopgeloste bestanddelen. Elke overschrijding van één van deze parameters van de lozingsvergunningen wordt meegenomen in de berekening van deze prestatie-indicator. Een overtreding van de vergunning per individuele parameters vindt plaats als het voortschrijdend gemiddelde over 365 dagen boven de norm ligt. Dat betekent dat een slecht resultaat van een jaar geleden mee telt in deze berekening. Op de rwzi Retranchement is het voortschrijdend gemiddelde van het fosfaatgehalte 4 keer boven de norm van 2 mg/l uitgekomen. Dit door de verbouwing van  rwzi in 2023. Dit heeft geresulteerd in een nalevingspercentage van 99,5%. Op de rwzi Terneuzen wordt het voortschrijdend gemiddelde voor stikstof vaak overschreden. Met name de denitrificatie (het proces waarbij nitraat wordt omgezet in stikstofgas) verloopt daar minder goed omdat een bron voor makkelijk afbreekbaar organisch materiaal (C-bron: externe koolstofbron) niet voorhanden is. De dosering van de huidige C-bron geeft niet voldoende resultaat.  Een alternatieve C-bron is niet direct voorhanden.  Hiermee komt het nalevingspercentage over 2024 uit op 95,3%. 

Bij het niet technisch functioneren van een rioolgemaal kan een nooduitlaat plaatsvinden. Een nooduitlaat kan negatieve effecten hebben op het oppervlaktewater. De frequentie van elke individuele nooduitlaat wordt geregistreerd. Het inwerking treden van een nooduitlaat is een start van het uitvoeren van een storingsanalyse. De storingsanalyse wordt uitgevoerd om de oorzaak in beeld te brengen indien deze niet duidelijk is. Een storingsanalyse kan aanleiding zijn om modificaties uit te voeren om een dergelijke voorval in de toekomst te voorkomen. Er zijn in 2024 in totaal 4 nooduitlaten inwerking getreden, te weten:
-Rioolgemaal Aagtekerke opvoerkelder; Tijdens regenweer zijn reparatiewerkzaamheden aan de vijzel uitgevoerd. Hierdoor is gedurende een korte periode van circa 8 minuten verdund afvalwater geloosd. 
-Rioolgemaal Spui, Pootersdijk (2 keer); De pompen zijn uitgevallen door de automatische blokkering en gedurende een korte periode van circa 8 minuten is onverdund afvalwater geloosd. Door de korte duur is het effect op oppervlaktewater beperkt gebleven. Een paar dagen later zijn de pompen wederom uitgevallen. Ook hier gaat het om een kortstondige lozing. Echter omdat deze lozing tijdens regenweeraanvoer plaatsvond is verdund afvalwater geloosd. 
-Rioolgemaal Middelburg, Elektraweg; De frequentieomvormer is uitgevallen en deze is vervangen. Hierdoor heeft er tijdelijk een lozing van onverdund afvalwater plaatsgevonden. 

De assets van de afvalwaterketen worden door de afdeling beheerd en onderhouden. Het beheer richt zich op het goed functioneren van de assets, zodanig dat wordt voldaan aan afspraken met gemeenten, vergunningseisen in het algemeen en lozingseisen specifiek voor de rwzi’s. De operators voeren dit beheer aan rioolgemalen en rwzi’s uit conform werkprocessen en –instructies. Vanwege de complexiteit van het beheer van de rwzi’s hanteren we de ‘richtlijn monsternames en analyses’, waarin afgesproken bandbreedtes zijn opgenomen van bepaalde sturingsparameters om het zuiveringsproces zo optimaal mogelijk te laten functioneren. Bij extreme omstandigheden, zoals lange periodes van droog weer of lange periodes van regenwateraanvoer, kan het voorkomen dat de rwzi’s niet kunnen voldoen aan de lozingsnormen (zie prestatie indicatoren). 
Naast het beheer van de assets is het uitvoeren van eerste lijnonderhoud door de operators nodig om de installaties te laten functioneren. Het oplossen van storingen behoort ook bij het eerste lijnsonderhoud. Hierbij gaat het onder andere om het voorkomen en verhelpen van verstoppingen van pompen, schoonmaakacties van de rioolgemalen, controle op de werking van de rioolgemalen en het volgen van trends ter beoordeling van de algemene werking ervan. Vanwege het groot aantal installaties (rioolgemalen en persleidingen) is dit een behoorlijke opgave. Voor de rwzi’s geldt een vergelijkbare inzet van de operators, omdat het binnen een rwzi gaat om een groot aantal bedrijfsmiddelen. Naast het eerste lijnsonderhoud is het volgen en bijstellen van procesparameters, om de rwzi’s optimaal te laten functioneren, een taak van de operators. De storingen richten zich dan niet alleen op het functioneren van de assets, maar ook op het goed verlopen van de zuiveringsprocessen. Hiervoor voeren ze dan ook dagelijks analyses uit. Ze stellen de processen bij indien een verstoring dreigt of indien een verstoring reeds heeft plaatsgevonden. Verstoringen kunnen worden veroorzaakt door gewijzigde omstandigheden, zoals het functioneren van een bedrijfsmiddel, de belasting van de rwzi zowel door regenweeraanvoer als de biologische belasting of een andere samenstelling van het influent (toxiciteit). 
Het tweede lijnsonderhoud wordt uitgevoerd vanuit de centrale werkplaats in Eindewege. Veel van dit tweede lijnsonderhoud wordt als preventief onderhoud uitgevoerd, dat enerzijds is gericht op inspectie van de installaties en anderzijds op het preventief vervangen van onderdelen. Vanuit de inspecties worden bijkomende onderhoudsacties uitgevoerd. Het overige deel van het tweede  lijnsonderhoud bestaat uit correctief onderhoud. Er wordt pas ingegrepen nadat een bedrijfsmiddel niet functioneert. 
De jaarlijkse inspecties van alle civiel-, elektrotechnische en werktuigbouwkundige onderdelen van de verschillende assets bepalen samen de staat van onderhoud. Deze staat van onderhoud is een belangrijk onderdeel van het proces om te komen tot het prioriteren van grootschalige renovatie projecten. Naast de staat van onderhoud wordt in de prioritering van deze projecten ook de functionaliteit meegewogen. Hierbij gaat het dan om capaciteitstoenames of het niet goed functioneren van een installatie, zoals de frequentie van storingen, incidenten, nadere eisen van het bevoegd gezag, energiebesparende maatregelen of procesoptimalisaties om een efficiencyslag te maken. Deze jaarlijkse prioritering is nodig omdat de budgetten en personele inzet beperkt zijn. Hierbij wordt rekening gehouden met de minimaal benodigde renovatieprojecten om steeds de assets op orde te houden. De laatste jaren hebben echter een groot aantal projecten geen doorgang gekregen, omdat de capaciteit van zowel projectleiders als medewerkers van de afdeling afvalwaterketen, zoals planvormers, elektrotechnici, werktuigbouwkundigen, industrieel automatiseerders en operators, de beperkende factor was. In 2023 zijn we gestart met een inhaalslag en is voortgezet in 2024 en zal in 2025 verder plaatsvinden. Dit laatste legt een groot tijdsbeslag op de medewerkers van de afvalwaterketen en geeft spanning op de planning en uitvoering van de werkzaamheden waarvoor de afdeling afvalwaterketen aan de lat staat. 
Doordat 2024 (921 mm neerslag) in vergelijking met voorgaande jaren weer (2023: 934 mm neerslag) een zeer nat jaar is geweest ten opzichte van een gemiddelde aanvoer (hydraulische belasting) van ca. 800 mm neerslag per jaar is de totaal aangevoerde hoeveelheid licht gedaald met 2,4%. Ook de biologische belasting van de rwzi’s is gedaald (4,7%) met een totale vervuilingswaarde van 484.426 i.e. (1 i.e. is de vervuilingswaarde van 1 persoon per dag). Deze daling kan mogelijk worden verklaard doordat er gemiddelde meer op een regendag is bemonsterd. 

De netto kosten van het programma Afvalwaterketen onderschrijden de herziene begroting met € 1.482.000,- (4,6 %) onderverdeeld in € 1.264.000,- lagere lasten en 
€ 218.000,- hogere opbrengsten. Hieronder worden de afzonderlijke kosten- en opbrengstsoorten toegelicht.

Het grootste deel van de externe kosten omvat het beheer en onderhoud van de transportstelsels, rioolgemalen, rioolwaterzuiveringsinstallaties en slibverwerkingsinstallaties. De andere component betreft het transporteren en verwerken van slib en overige restproducten. Een relatief gering deel van de kosten wordt gebruikt voor onderzoek en advisering gerelateerd aan beleidsontwikkeling. Middels begrotingswijzigingen is gedurende het jaar per saldo € 557.000,-  aan de primaire begroting toegevoegd, waarmee de begroting externe kosten inclusief wijzigingen op € 14,92 miljoen uitkomt. De werkelijke externe kosten onderschrijden de gewijzigde begroting met € 793.000,-. Er is voor € 130.000 ,- aan uitgesteld werk uit december 2024 opgenomen wat is doorgeschoven naar 2025. De onderbesteding op de externe kosten komt hiermee op € 663.000,-.

De grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting inclusief wijzigingen worden hieronder toegelicht:

Afzet Slib € 298.000,- hoger dan begroot
De kosten voor afzet slib bij SNB  zijn hoger door grotere hoeveelheid slib die is verwerkt (deels door aanvoer van extern slib). Het verschil komt vooral door hogere doorberekende kosten SNB (conform de 3e kwartaalrapportage SNB) dan begroot. 

Elektriciteit € 254.000,- lager dan begroot
De lagere energiekosten zijn onderverdeeld in lagere elektriciteitskosten transportstelsels ad € 132.000,- en € 121.000,- voor de zuiveringen. In de begroting 2024 is uitgegaan van forsere prijsstijgingen netwerkkosten en energiebelasting. 

Onderhoud transportstelsels € 212.000,- lager dan begroot
Door het vertrek van twee werkvoorbereiders (uitvoering multidisciplinair onderhoud),  is  voor € 112.000,- minder werk in uitvoering  genomen dan geraamd. Hiervan is € 22.000,- als uitgesteld werk naar 2025 verschoven. Daarnaast zijn minder kosten gemaakt voor de samenwerking met gemeente Middelburg. Er is voor circa € 20.000,- minder voor storingen en vervangingen van pompen uitgegeven.
Het mechanisch/elektrisch onderhoud is €28.000,- lager dan begroot uitgevallen omdat de kosten van diverse werkzaamheden lager zijn uitgevallen dan begroot.  Voor civiel/bouwkundig onderhoud is €52.000,- minder besteed doordat de kosten voor relinen lager uitvielen dan begroot.  

Onderhoud zuiveringen/slibverwerkingsinstallaties € 185.000,- lager dan begroot
Door het vertrek van twee werkvoorbereiders is fors minder werk in uitvoering  genomen dan geraamd: een onderschrijding van € 391.000,-. Hiervan is € 90.000,- als uitgesteld werk opgenomen. Daarentegen zijn de kosten voor Individuele Behandeling Afvalwater (IBA)-inrichtingen €136.000,- hoger dan begroot. Door de vele storingen in besturingen van de installaties zijn de kosten fors hoger. Bij het opstellen van de begroting 2024 is aangegeven dat er voor vervanging extra budget nodig is.
Daarnaast zijn een aantal defecte installatieonderdelen zoals voortstuwers, onderlagers en een centrifuge vervangen welke per saldo hebben geleid tot hogere onderhoudskosten mechanisch/elektrisch van € 70.000,- op de zuiveringsinstallaties en slibontwatering dan was voorzien .

€ 180.000,- lagere belastingen dan begroot
De voorlopige heffing  op rijkswateren regio Zuid 2024 is fors lager. Op basis van betere zuivering zijn een lagere aantal te betalen eenheden aangevraagd en toegekend vanaf 2025. 

Beleidsontwikkeling € 161.000,- lager dan begroot
Veel geplande adviesdiensten in 2024 zijn vertraagd opgepakt. Deze zijn wel gestart in 2024 en  worden in 2025 afgerond.  Een deel hiervan betreft bodembeschermingsrapporten voor de rwzi's. Deze rapporten zijn uitgesteld in verband met landelijke afstemming tussen de waterschappen. Daarnaast is het onderzoek naar optimalisatie van de rwzi Breskens (Nereda) nog niet afgerond. Ook de Optimalisatie Afvalwaterketen Studie Kloosterzande, waar afstemming plaatsvindt tussen de gemeente (inzamelingstaak) en het waterschap (zuiveringstaak), is nog niet afgerond. De adviesdiensten voor het in beeld brengen van de wettelijke verplichtingen van chemicaliën opslagtanks is nog niet afgerond. Er is € 18.000,-  uitgesteld werk voorgesteld naar 2025 te verschuiven.

Chemicaliën € 106.000,- lager dan begroot
Voor chemicaliën zijn voor zowel zuiveringen als slibontwateringen nieuwe contracten afgesloten. Voor enkele soorten werd de prijs lager terwijl deze voor andere producten juist hoger werd. Hierdoor werden de beheerskosten in de ene regio overschreden terwijl er in de andere regio juist een onderschrijding was te zien.

Diverse kleinere verschillen, gesaldeerd € 8.000,- zijn hoger dan begroot.

De externe opbrengsten die in de begroting zijn opgenomen, zijn bijdragen en vergoedingen in het kader van samenwerking in de afvalwaterketen en/of werkzaamheden voor derden. De totale externe opbrengsten vallen € 218.000,- hoger uit ten opzichte van de primaire/gewijzigde begroting 2024. 

• Door de hogere afzet slib van externe partijen (€ 99.000,-) zijn de opbrengsten hoger. De werkelijke opbrengsten zijn nagenoeg conform de bestuursmonitor november.
• Hogere doorrekening energie MBR € 117.000,- als gevolg van meer verbruik in 2024 .
• Per saldo diverse kleinere verschillen, gesaldeerd € 2.000,-. 

De personeelslasten 2024 resulteren in een voordelig resultaat van € 251.000,-. De extra inhuur om  de investeringsprojecten te realiseren en voor te bereiden is gecompenseerd door het niet ingevuld krijgen van de openstaande vacatures en niet verkrijgen van inhuur. Dit door de krapte op de arbeidsmarkt.

De kosten voor rente en afschrijving vallen in 2024 € 221.000,- lager uit dan begroot door een nog hoger rentevoordeel.  Dit nadat in najaar 2024 door een begrotingswijziging € 1.663.000,- door gunstige resultaten schatkistbankieren (€ 1.198.000,-) en lagere afschrijvingen (€  465.000,-) ten gunste van de reserves is gekomen. 

Algemeen

In 2024 vond de werving en selectie voor ruim 100 vacatures plaats, waarvan circa 3/4e intern of extern succesvol werd ingevuld. De nieuwe medewerkers zijn welkom geheten en wegwijs gemaakt in de organisatie. Diverse software en hardware is in 2024 vernieuwd om te voldoen aan de actuele standaarden voor informatievoorziening en informatieveiligheid. De implementatie van een nieuw personeelsmanagementsysteem is voorbereid en aan de eerste tranche met vereisten vanuit de Wet Open Overheid is op tijd voldaan. Vrijwel alle facturen werden op tijd betaald en bezwaren op tijd afgehandeld. De leden van de rekenkamer zijn benoemd en eerste onderzoeken zijn in 2024 voorbereid / gestart. De interne controlefunctie is versterkt om over het boekjaar 2025 een eigen rechtmatigheidsverantwoording te kunnen afgeven. De Omgevingswet werd in 2024 van kracht en is als zodanig toegepast, hoewel er ook in 2024 aandacht bleef uitgaan naar een goede implementatie. Tot slot was Scheldestromen vaak zichtbaar in de media en op sociale media met grote projecten en een publieksbijeenkomst bereikte een breed publiek. 

Prestatie-indicatoren

Het waterschap voldoet in 2027 voor 90% aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid.

In 2024 is de strategische koers op het gebied van informatiebeveiliging verder vastgelegd en uitgevoerd, wat belangrijk is voor het voldoen aan de landelijke baseline. Voorbeelden van uitgevoerde maatregelen zijn  de uitrol van extra beveiliging op telefoons en servers en het verder optimaliseren van het proces omtrent beveiligingsmeldingen en -incidenten. Op de kantoor- en procesautomatisering zijn testen uitgevoerd om mogelijke kwetsbaarheden in het netwerk in beeld te brengen en vervolgens op te lossen. Voor de afvalwaterketen zijn de plannen verder uitgewerkt met een focus op 'ketengerichte objectclassificatie', wat kortweg inhoudt dat risico's worden bepaald door te kijken naar de rol die een systeem of object heeft in de totale procesvoering.

Van de aangevraagde vergunningen wordt tenminste 95% binnen de vastgestelde termijn behandeld. 

In 2024 is 83% van de aangevraagde vergunningen binnen de wettelijke termijn afgehandeld. Dat is minder dan het gestelde doel van 95%. Oorzaak hiervan is onder andere het werken onder de nieuwe Omgevingswet, waarbij in het begin van het jaar in het Landelijke Omgevingsloket niet alle benodigde informatie binnenkwam. Het vergde extra tijd de benodigde informatie bij de aanvrager te verkrijgen. Een andere oorzaak is het personeelsverloop en ziekte van medewerkers. In 2024 zijn diverse vacatures ingevuld.

De streefwaarde van het weerstandsvermogen is niveau B (1,4 - 2,0).

We streven op basis van de in de algemene vergadering van 4 april 2024 vastgestelde "nota Weerstandsvermogen, risicomanagement, reserves en voorzieningen" naar een weerstandsvermogen dat ruim voldoende is (waardering B). Dat betekent dat we genoeg algemene reserves hebben om risico’s te kunnen opvangen. Eind 2024 is er sprake van een “A” waardering (Uitstekend). Dit betekent dat er sprake is van een surplus aan weerstandsvermogen, dit surplus kan, conform de vastgesteld nota worden ingezet bij de begroting en meerjarenraming. Bij de begroting 2025 en meerjarenraming is hiermee ook rekening gehouden waardoor er op termijn sprake zal zijn van een ratio "B".

De externe kosten binnen het programma bestuur en organisatie betreffen onder andere de kosten voor tractie (tractoren, kranen, vrachtwagen en toebehoren), wagenpark, gebouwen, personeel en organisatie, juridische zaken, bestuur, communicatie, arbo, financiële administratie, ict en facilitair. 

Middels een begrotingswijziging is gedurende het jaar per saldo € 1.213.000,- aan de primaire begroting toegevoegd waarmee de begroting inclusief wijzigingen op € 19.905.000,- komt. De werkelijke externe kosten zijn op totaalniveau € 768.000,- hoger dan begroot. Een niet-beïnvloedbare toevoeging aan voorzieningen voor pensioenen van het bestuur verklaart het grootste deel van de afwijking (€ 717.000,-). 

De grootste afwijkingen ten opzichte van de begroting inclusief wijzigingen worden hieronder toegelicht:

• Bestuur: € 717.000,- hoger.  Dit wordt met name verklaart door de pensioenen van het bestuur die zijn overgegaan naar een andere pensioenbeheerder. Conform de door de beheerder gehanteerde berekeningsmethode is er een extra toevoeging aan de voorziening gedaan.
• Facilitaire dienst € 408.000,- hoger. De hogere kosten zijn met name toe te schrijven aan het wagenpark. De brandstofkosten waren aanzienlijk hoger door accijnsverhogingen en een hogere brandstofprijs als gevolg van geopolitieke spanningen en verstoringen in wereldwijde olieproductie. Ook stegen de leaseprijzen, belastingen omtrent BPM en CO2 en was er een toename van verbruik bij brandstof en laden van voertuigen. De toename van het verbruik lijkt met name te verklaren door groei van het personeelsbestand. De onderhoudskosten aan het wagenpark stegen meer dan verwacht door hogere uurtarieven, materiaalprijzen en technische problemen aan voertuigen.
• Informatisering en gegevensbeheer € 328.000,- hoger: Circa helft van de overschrijding wordt verklaard doordat diverse licentiekosten in afwijking op de begroting nu op dit budget worden verantwoord, op andere posten leidt dit tot een voordeel. Door de toename van het aantal medewerkers zijn de kosten voor softwarelicenties gestegen. Daarnaast blijken de implementatiekosten voor nieuwe (versies van) software te laag ingeschat. Wel zijn voor geografische informatie minder kosten gemaakt, omdat minder landmeetkundige opdrachten ten laste van de exploitatie zijn uitgevoerd (opdrachten ten behoeve van een investering komen ten laste van het investeringskrediet).
• Personeel en organisatie € 273.000,- lager:  De beoogde activiteiten rondom het onderzoek naar het werkgeversmerk en de bijbehorende arbeidsmarktstrategie en -communicatie hebben niet in 2024 plaats kunnen vinden en zijn doorgeschoven naar 2025. Reden hiervoor is dat gezien het aantal vacatures in 2024 (>100) de capaciteit zoveel mogelijk is ingezet op werving en selectie. Het waarderen, werven en selecteren van een aantal functies ten behoeve van het HWBP is eveneens doorgeschoven naar 2025. Licentiekosten voor het personeelssysteem worden voortaan onder informatisering verantwoord. Er zijn ook kostenstijgingen: Ten opzichte van de realisatie reis- en verblijfkosten in 2023 is de begroting voor 2024 te voorzichtig opgesteld. Er worden meer reisbewegingen gemaakt voor studie- en informatiebijeenkomsten. Dit hangt onder meer samen met het groeiende personeelsbestand.
• Automatisering € 216.000,- lager:  Door aanschaf van nieuwe apparatuur uit het daarvoor begrote investeringsbudget hoefde in de exploitatie minder uitgegeven te worden aan vervanging en onderhoud van apparatuur. Doordat medewerkers gedeeltelijk thuis mogen werken en veel gebruik maken van hun eigen wifi vallen de kosten voor telefonie en data lager uit dan verwacht. 
• Kosten in relatie tot belastingheffing €188.000 hoger: De bijdrage aan Sabewa was in 2024 hoger dan voorzien. De extra bijdrage is beperkt gebleven dankzij  de bestemming van het positieve jaarresultaat 2023 van Sabewa.
• Bestuursondersteuning € 145.000,- lager: kosten voor de bestuurlijke vergadersoftware worden anders dan begroot verantwoord onder informatisering. Verder zijn er lagere kosten voor externe ondersteuning ten behoeve van de interne controle, onder meer omdat de eigen interne controlefunctie in 2024 verder op orde is gebracht. 
• Kwaliteitszorg en Arbo € 82.000,- lager:  Kosten voor benodigde arbo-aanpassingen aan rioolgemalen zijn lager uitgevallen. De implementatie van een app voor veilig alleen werken is doorgeschoven naar 2025. Vanuit doelmatigheidsoverwegingen zijn externe kosten voor de implementatie van procesgericht werken komen te vervallen en is minder gebruik gemaakt van adviesdiensten.
• Financiën  / Comptabiliteit € 69.000,- hoger: Door de accountant zijn er tijdens de jaarrekeningcontrole 2023 diverse aanvullende onderzoeken uitgevoerd in het kader van de rechtmatigheid. Hierdoor zijn er meer uren gemaakt. Op het gebied van functioneel beheer voor de planning en control applicatie is aan de leverancier om ondersteuning gevraagd. 
• Juridische zaken (incl. grond- en eigendommenbeheer) € 67.000,- lager: Een aantal rechtszaken waarvan werd verwacht dat deze in 2024 werden afgerond lopen door in 2025. Ook zijn te betalen belastingen voor het grond- en eigendommenbeheer lager uitgevallen dan verwacht. Deels staan hier ook hogere kosten tegenover: De advieskosten ten behoeve van een langlopend erfpachtdossier zijn hoger uitgevallen dan begroot.  Ook zijn taxaties van gebouwen uitgevoerd voor de brandverzekering, wat niet was begroot.
• Bestuurlijke handhaving € 67.000,- lager: De kosten voor monsternames zijn fors minder dan begroot. Dit komt doordat er minder analyses zijn uitgevoerd dan verwacht. Een begrote audit voor de Wet Politiegegevens (WPG) bleek niet nodig doordat een her-audit van 2023 voldeed aan de verplichtingen.
• Inkoopcoördinatie € 56.000,- lager: uitgaven voor de implementatie van contractmanagement zijn vanwege een te kort aan capaciteit (onder andere door het pas begin 2025 invullen van de vacature adviseur contractmanagement) doorgeschoven naar 2025.
• Engineering € 41.000,- lager: Er zijn aanzienlijk minder kosten voor voorbereiding en toezicht van werken ten laste van de exploitatie gekomen.
• Tractie buitendienst: €35.000,- hoger. Onderhoudskosten van de vrachtwagen waren hoger dan voorzien vanwege de vertraging in levering van de nieuwe vrachtwagen. Daarnaast waren er allerlei kleinere afwijkingen op de kosten van machines en toebehoren.
• Communicatie en educatie: nihil verschil, maar wel een verschuiving van kosten van educatie (minder aanvragen van scholen) naar externe communicatie (met o.a. de  publieksbijeenkomst van 7 oktober en meer communicatie t.b.v. de dijkversterkingen)

De externe opbrengsten die in de begroting zijn opgenomen bestaan voornamelijk uit verhuur van kantoorruimte, dienstverlening aan huurders, jacht- pacht- en visrecht, verkoop van gronden, verkoop van verouderde ICT-middelen, subsidies van het Rijk en vergoeding voor geleverde diensten aan derden.

De externe opbrengsten vallen € 974.000,- hoger uit dan begroot

Hieronder een toelichting op de verschillen:

• Hoofdkantoren € 441.000,- hoger: De verlenging van enkele aflopende huurcontracten in kantoor Terneuzen was niet voorzien en leidt daardoor tot een voordeel dat tenminste nog in een deel van 2025 doorloopt. De opbrengst uit een ander huur- en dienstverleningscontract waarvan verlenging wel was voorzien maar in gewijzigde vorm, blijkt achteraf te voorzichtig zijn ingeschat. In kantoor Middelburg zijn extra werkplekken verhuurd aan een nieuwe huurder.
• Aan- en verkoop van onroerende zaken € 247.000,- hoger:  Dit betreft hogere opbrengsten door het eerder dan verwacht passeren van een kavelruil.
• Jacht-, pacht- en visrecht € 99.000,- hoger: Meer opbrengsten door omzetten van een aantal pachtovereenkomsten naar huur en een aantal nieuwe erfpachtovereenkomsten die niet met voldoende zekerheid te begroten waren.
• Automatisering € 60.000,- hoger: De dienstverlening aan (nieuwe) huurders bracht meer op dan vooraf mocht worden aangenomen. Daarnaast zijn er hogere opbrengsten door de verkoop van verouderde iPads en iPhones.
• Juridische ondersteuning € 44.000,- hoger: Onder meer als gevolg van de ontvangen subsidies in het kader van de Wet open overheid (Woo) en het verhalen van de kosten voor de inzet van juridische ondersteuning bij een schadevaring. Voor Hydrografie is er door de inzet van de peilboot bij de schadevaring een hogere opbrengst van € 29.000,-.

Per saldo leveren de externe kosten en -opbrengsten van het programma Bestuur & Organisatie een voordeel op van € 206.000,- ten opzichte van de begroting (incl begrotingswijzigingen).

Personeelskosten € 1.005.000,- lager.
De totale personeelslasten op dit programma vallen 4,8% lager uit dan bij de begroting ingeschat. Door vacatures en ziekteverzuim was extra inhuur noodzakelijk om de werkzaamheden uit te voeren. Hiertegenover staat een besparing aan eigen personeel. 

Rente- en afschrijvingskosten € 67.000,- lager.
Dit voornamelijk door een hogere renteopbrengst vanuit schatkistbankieren.

De "Belastingen en algemene opbrengsten" zal vanaf  2025 "dekkingsmiddelen" gaan heten. Hierop zijn o.a. de belastingopbrengsten, dividendopbrengsten, retributies en leges verantwoord.

De externe kosten voor belastingen betreffen een voorlopige aanslag vennootschapsbelasting 2024 van €  22.000,- en een BTW teruggave van € 44.000,- in verband met de BTW pro rata regeling.

De externe opbrengsten hebben betrekking op leges en retributies. De werkelijke opbrengsten vallen € 21.000,- hoger uit dan begroot. 

Hieronder een toelichting op de verschillen:

• leges: € 104.000,- hogere opbrengst. De te ontvangen leges zijn afhankelijk van het aantal vergunningen en van het soort vergunning dat wordt aangevraagd.
• retributies: € 53.000,- lagere opbrengst. Dit betreft de retributies voor zoetwater, dit is afhankelijk van het gebruik.

Over het boekjaar 2023 is in 2024 € 4.604.000,- aan dividend ontvangen van de Nederlandse Waterschapsbank. 

Hieronder zijn de totale belastingopbrengsten opgenomen, een hogere opbrengst ten opzichte van de begroting van ruim € 3,89 miljoen. De hogere opbrengst wordt voornamelijk veroorzaakt door de meeropbrengst zuiveringsheffingsheffing, watersysteemheffing gebouwd en de lagere kwijtscheldings- en oninbaar kosten. In het onderdeel 'Analyse resultaat belastingopbrengsten' worden de oorzaken toegelicht. De algemene vergadering is periodiek geïnformeerd over de belastingopbrengsten door middel van de bestuursmonitoren. In de laatste monitor was al sprake van een geprognosticeerde  meeropbrengst.

Er is een meeropbrengst van belastingen gerealiseerd van € 3,885 miljoen. Al eerder werd aangegeven bij welke onderdelen er sprake is van de hogere opbrengst. Hieronder wordt aangegeven waardoor de meeropbrengst veroorzaakt word. 

• Watersysteemheffing gebouwd valt hoger uit doordat objecten hoger getaxeerd zijn dan aanvankelijk ingeschat.
• Zuiveringsheffing huishoudens valt hoger uit door een hoger aantal vervuilingseenheden dan begroot. Door een betere bestandskwaliteit zijn meer objecten in beeld. 
• Zuiveringsheffing bedrijven valt hoger uit doordat de prognose is bijgesteld naar een hoger aantal vervuilingseenheden op basis van de werkelijke waterverbruiken over 2022 en 2023. Deze aantallen waren ten tijde van het opstellen van de begroting 2024 nog niet bekend . 
• Kwijtschelding en oninbaar valt lager uit.  Het aantal kwijtscheldingen is lager dan geraamd. Het grootste verschil wordt veroorzaakt door een vrijval van de voorziening dubieuze debiteuren. Sabewa Zeeland heeft vanaf boekjaar 2024 de benodigde omvang van de voorziening dubieuze debiteuren aan de hand van een andere berekeningsmethodiek bepaald.  In voorgaande jaren werd de omvang van de voorziening vastgesteld door, afhankelijk van de ouderdom van de openstaande posten, een bepaald geschat percentage als oninbaar te beschouwen.  De huidige berekeningsmethodiek van Sabewa is gebaseerd op ervaringscijfers omtrent het betalingsgedrag van belastingdebiteuren.  De percentages oninbaar per jaar zijn hierdoor accurater. Als gevolg van deze schattingswijziging valt de benodigde omvang van de voorziening een stuk lager uit waardoor een vrijval van de voorziening heeft plaatsgevonden. De berekeningsmethodiek van Sabewa Zeeland is afgestemd met zowel de accountant van Sabewa Zeeland als de accountant van het waterschap.  

In de volgende tabel is de ontwikkeling van de heffingseenheden voor de watersysteemheffing van ingezetenen vanaf 2013 weergegeven.

In de volgende tabel is de waarde ontwikkeling gebouwd weergegeven en de afwijking ten opzichte van de begrote waarde.                        

In het volgende overzicht is de ontwikkeling van het aantal heffingseenheden ongebouwd en natuur weergegeven.               

Voor de huishoudens zijn in 2024 4.610 vervuilingseenheden (ve’s) meer opgelegd dan begroot (begroot 425.000 ve's). Voor bedrijven zijn in 2024 5.000 ve's meer opgelegd dan begroot (139.000 ve's begroot).  Op basis van de ontwikkeling bij de meet- en contractbedrijven is als prognose voor 2024 144.000 ve's opgenomen. 

In onderstaand overzicht is de ontwikkeling van het aantal ve's weergegeven voor zowel de zuiveringsheffing huishoudens als bedrijven.                        

In de volgende tabel is de ontwikkeling van het aantal vervuilingseenheden (v.e.'s) weergegeven voor de zuiveringsheffing bedrijven, gespecificeerd naar de meetbedrijven (incl. contract en tabelbedrijven op basis van bemonstering) en de overige bedrijven (tabel op basis bijlage II klasse indeling en forfaitaire bedrijven).

De opbrengsten verontreinigingsheffing liggen in lijn met de begroting.

Hieronder zijn de verschillen in kwijtschelding weergegeven:

In de volgende tabellen is vanaf het jaar 2011 een overzicht opgenomen over de werkelijk verleende kwijtscheldingen. In 2014 is het beleid en in 2017 is de leidraad kwijtschelding aangepast, zie voor verdere toelichting onderdeel Kwijtscheldingsbeleid van deze pargraaf. Vanaf 2019 heeft Sabewa Zeeland de behandeling van kwijtscheldingsverzoeken uitbesteed.               

Per saldo is per belastingsoort (inclusief kwijtschelding en oninbaar) de volgende meer- of minder opbrengst te zien. Dit resulteert in een hogere netto belastingopbrengst van € 3,89 miljoen.

Het kwijtscheldingsbeleid wordt door Sabewa Zeeland uitgevoerd aan de hand van de door de algemene vergadering vastgestelde kwijtscheldingsnormen. Deze is vastgesteld op 100%. Dat wil zeggen dat in de regel kwijtschelding wordt verleend aan belastingschuldigen met een inkomen op of onder bijstandsniveau. In beginsel is deze norm 90% maar het waterschap Scheldestromen kent een ruimhartiger kwijtscheldingsbeleid door de norm te stellen op 100%. Alle gemeenten in Zeeland hanteren dezelfde norm. Sabewa Zeeland voert ook voor de niet aangesloten gemeenten het kwijtscheldingsbeleid uit. Door samen te werken wordt bereikt dat het indienen en afhandelen van verzoeken om kwijtschelding eenvoudiger is. De belastingschuldige hoeft maar één aanvraagformulier (met bijlagen) voor kwijtschelding van gemeentelijke - en waterschapsbelastingen in te dienen.

De algemene vergadering heeft op 13 november 2013 besloten om met ingang van 2014 de kwijtscheldingsnormen te verruimen voor ondernemers (eenmansbedrijven) voor belastingschulden met betrekking tot de privéhuishouding, met de netto-kosten van kinderopvang en voor personen van 65 jaar en ouder de kwijtscheldingsnorm te verhogen tot 100% van de van toepassing zijnde netto AOW-bedragen. 

In 2016/2017 heeft een werkgroep de Leidraad kwijtschelding beoordeeld. Dit met het doel deze zo mogelijk te verduidelijken en/of te vereenvoudigen. De aangepaste Leidraad kwijtschelding is op 27 januari 2017 door het dagelijks bestuur van Sabewa Zeeland vastgesteld. 

In 2019 is de Leidraad opnieuw door Sabewa Zeeland beoordeeld en waar nodig aangepast. Hierbij is ook vooral gekeken naar de juistheid van de informatie in de Leidraad en de leesbaarheid. Ook zijn in deze aanpassingen in de bepalingen omtrent het autobezit aangepast.

Het recht op kwijtschelding wordt aan het begin van het belastingjaar beoordeeld door toezending van persoonsgegevens van die belastingplichtigen die het voorgaande jaar kwijtschelding hebben ontvangen aan de Stichting Inlichtingenbureau. Deze Stichting is een onderdeel van het ministerie van Sociale zaken en werkgelegenheid en toetst aangeleverde gegevens aan de wettelijke normen voor inkomen, vermogen en voertuigbezit, een en ander volgens de daarvoor geldende landelijke regeling.

De kwijtscheldingsregelgeving is met ingang van 2023 gewijzigd ten aanzien van de vermogensnormen. Sabewa Zeeland heeft hiervoor een voorstel ter vaststelling toegestuurd aan de deelnemers. Dit om eenduidigheid in de regelgeving te bewerkstelligen met ingang van 2023. Op 14 december 2022 is de verordening Kwijtschelding waterschapsbelasting vastgesteld, waarin naast de bestaande regelingen of normen de wijziging van de vermogensnormen met ingang van 1-1-2023 is opgenomen.   

Kwijtschelding wordt alleen verleend voor de watersysteemheffing ingezetenen en zuiveringsheffing – en verontreinigingsheffing huishoudens. 

De netto kosten zijn toegerekend aan de belastingcategorieën en worden grotendeels gedekt door de waterschapsbelastingen. De opbouw van de verschillende belastingtarieven kan als volgt worden weergegeven. Om het dekkingspercentage te berekenen worden de kosten per eenheid tarief gedeeld door het tarief.

Alle onttrekkingen uit de reserves hebben conform de besluitvorming plaatsgevonden. Voor een specificatie van de inzet van de investeringen wordt verwezen naar hoofdstuk 2.4.1.4 weerstandcapaciteit, risico's en weerstandsratio of hoofdstuk 3.5 balans.

In onderstaande tabel is de tariefontwikkeling over de afgelopen jaren weergegeven voor de verschillende belastingsoorten. 

In 2024 zijn er in het kader van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag geen kwijtscheldingen geweest. 

Eind 2020 heeft de Ledenvergadering van de Unie een aantal besluiten genomen over de toekomst van het belastingstelsel van de waterschappen. De besluitvorming had betrekking op een pakket aan voorstellen om daarmee een aantal knelpunten op te lossen en het meenemen van vier zogenaamde meekoppelkansen.

In 2021 zijn de Unievoorstellen ingebracht bij het ministerie van I & W. Na de behandeling in de Tweede Kamer is het wetsvoorstel op 14 mei 2024 ingediend bij de Eerste Kamer. De Eerste Kamer heeft in maart 2025 voor de wetsvoorstellen gestemd. De aangepaste wetgeving zal met ingang van 2026 in werking treden.

Dit betekent dat de waterschappen er in 2025 voor moeten zorgen dat de nodige stappen worden gezet zodat in 2026 in overeenstemming met de nieuwe regelgeving wordt gehandeld. De wijzigingen hebben zowel betrekking op de watersysteemheffing als de zuiverings- en verontreinigingsheffing. De Unie van Waterschappen faciliteert de waterschappen door het opstellen van verschillende handreikingen en modelverordeningen.

Binnen de watersysteemheffing treedt er een verandering op in de kostentoedelingssystematiek. In de huidige kostentoedelingssystematiek zijn met name de waardes van gebouwd, ongebouwd en natuur sterk bepalend voor de kostenaandelen. Dat betekent dat er weinig te sturen valt in de tarieven en de kostenaandelen voor de watersysteemheffing. In de aangepaste belastingwetgeving spelen de zogenaamde gebiedskenmerken een belangrijke rol. Voor het ingezetenenaandeel blijft de bevolkingsdichtheid bepalend. Het kostenaandeel ongebouwd is in de gewijzigde wetgeving het resultaat van de relatie tussen het aantal hectares ongebouwd en bevolkingsdichtheid (aantal ha ongebouwd per 1.000 inwoners). Voor natuur wordt uitgegaan van de natuurdichtheid ( aantal ha natuur per 1.000 inwoners).

Verder zullen er vanaf 2026 binnen de categorie gebouwd verschillende tarieven gehanteerd worden, namelijk voor woningen en niet woningen. Deze verschillende tarieven werden eerder “tariefdifferentiatie gebouwd” genoemd. De benaming “tariefdifferentiatie” is evenwel onjuist. De term tariefdifferentiatie suggereert dat er ten aanzien van de hoogte van de verschillende tarieven iets te kiezen valt. Dat is niet het geval. De aanpassing in de wet beoogt er voor te zorgen dat er voor zowel woningen als niet woningen sprake is van een gelijkmatige lastenontwikkeling. Voor de tarieven gebouwd 2026 moet gekeken worden naar de peildatum 1-1-2024. Als bijvoorbeeld de waardeverhouding op de peildatum 80% woningen en 20% niet woningen is, dan moet op basis van een inschatting van de waardeontwikkeling en volumeontwikkeling in 2025 van zowel woningen als niet-woningen in de afzonderlijke tariefstelling gezorgd worden voor de handhaving van deze verdeling.

De nieuwe wetgeving biedt ook in de mogelijkheid om een tariefdifferentiatie van maximaal 100% in te voeren voor zogenaamde plusvoorzieningen: het waterschap doet dan meer dan waartoe het wettelijk verplicht is. Bij de tariefdifferentiatie ontstaat de belastingplicht vanwege het verondersteld belang bij de wateraanvoerprojecten van het waterschap. Dit ziet op onze situaties voor Tholen St Philipsland en de Reigersbergsche polder waar we met wateraanvoerprojecten extra’s doen ten opzichte van andere gebieden. Voor de invoering van een dergelijke tariefdifferentiatie moet een draagvlakmeting uitgevoerd worden. Die verplichting bestaat ook voor de bestaande wateraanvoerprojecten. De potentieel belastingplichtigen mogen zich dan uitspreken over het wateraanvoerproject. De tariefdifferentiatie kan ingevoerd worden als de draagvlakmeting positief uitvalt. Daarvoor is een minimale respons vereist van 50% en 2/3 aan positieve reacties. De tariefdifferentiatie vindt zijn juridische neerslag in de kostentoedelingsverordening.

Onderstaand zijn de wijzigingen voor de zuiverings- en verontreinigingsheffing weergegeven:

1. Er wordt een nieuwe heffingsformule geïntroduceerd om het gebruik van mens- en milieubelastende stoffen zo veel mogelijk te beperken met daaraan gekoppeld een afwijkprotocol;
2. Er komt een nieuwe toepassing van de tabel afvalwatercoefficiënten;
3. De zogenaamde separate afvalwaterstromen die niet op de gemeentelijke riolering worden geloosd maar op een leiding of zuivering van het waterschap, kunnen alleen nog via de privaatrechtelijke weg bekostigd worden. Met betrokken bedrijven en particulieren moeten privaatrechtelijke overeenkomsten gesloten worden;
4. Er is een korting mogelijk op de zuiveringsheffing als er waardevolle stoffen in het afvalwater aanwezig zijn;
5. De kosten van maatregelen die leiden tot een beperking van hemelwater op rwzi’s kunnen uit de zuiveringsheffing worden gedekt.

Voor een aantal onderwerpen is er ruimte voor bestuurlijke afwegingen. De AV zal daarbij  nadrukkelijk in het proces worden betrokken. Het betreft daarbij met name:  

•  het opstellen van een nieuwe kostentoedelingsverordening, waarbij de kostenaandelen voor de verschillende belastingcategorieën en de plaatsen binnen de bandbreedtes voor de categorieën ongebouwd en natuur moeten worden bepaald;
• het bepalen van de tariefdifferentiatie voor de zoetwateraanvoerprojecten Tholen en St Philipsland en de Reigersbergsche polder. Tariefdifferentiaties voor de zoetwatervoorzieningen zijn mogelijk voor de extra kosten die het waterschap maakt tot maximaal 100% van het tarief ongebouwd;

Eind 2025 zal de AV, na het doorlopen hebben van een inspraaktraject, de nieuwe Kostentoedelingsverordening watersysteembeheer moeten vaststellen alsook nieuwe Verordeningen op de watersysteemheffing, zuiveringsheffing en verontreinigingsheffing. Het implementatie van het belastingstelsel wordt binnen de organisatie projectmatig opgepakt.

In de volgende hoofdstukken is de berekening van het resultaat naar watersysteembeheer, zuiveringsbeheer en de belastingcategoriën opgenomen. Ook vindt u het voorstel van de bestemming van het positieve resultaat.

In 2024 was een besteding voorzien van € 94,6 mln. bruto, waarvan € 76,6 mln. is gerealiseerd. In 2024 is er daarnaast € 48,5 mln. aan subsidies verantwoord (begroot € 43,1 mln.). Van een aantal subsidies ontvangen we in het 1e halfjaar van 2025 de definitieve subsidie vaststellingsbeschikking.
Voor wat betreft de HWBP projecten is er in 2024 bruto € 44,9  mln. geïnvesteerd (begroot € 43,9 mln.) en hebben we een rijksbijdrage ontvangen van € 40,9 mln., waarmee een netto investering resteert van € 4 mln. (begroot € 7,1 mln.) . 
De investeringen betreffen de eigen investeringsprojecten (nieuwbouw en renovatie), groot onderhoud, aanschaf tractie en materieel en bijdragen aan derden in het kader van o.a. het bekostigen van maatregelen stedelijke wateropgaven etc. Het verschil blijft behouden binnen de beschikbaar gestelde kredieten en wordt komende jaren ingezet om de investeringen te realiseren. De besteding in 2024 ligt aanzienlijk lager dan de begrote besteding. Voor de eigen investeringsprojecten heeft dit vooral te maken met het kasritme van de projecten/subsidies (diverse betalingen lopen over de jaargrens heen). Slechts enkele projecten hebben te maken met vertraging in voorbereiding en/of latere levering van materialen en er is minder geïnvesteerd in bedrijfsmiddelen zoals tractie dan voorzien.  
De voortgang van de projecten is hierna per project opgenomen waarbij, indien van toepassing, afwijkingen in het krediet of technische afronding van het project zijn toegelicht.

De afdeling Projecten heeft als opgave het voorbereiden en realiseren van (investerings)projecten/werken voor alle taken van het waterschap (waaronder ook de HWBP projecten). De afdeling krijgt de opdrachten vanuit de programma's Waterkeringen, Watersysteem, Wegen, Afvalwaterketen en Bestuur & Organisatie.
In 2024 is hard gewerkt aan de verdere professionalisering van de organisatie. Het werken in processen en risico gestuurd werken is verder ontwikkeld. Als gevolg van veranderende/nieuwe wet- en regelgeving, het uitvoeren van (aanvullende) onderzoeken en afstemming met derden is er in sommige gevallen sprake van langere voorbereidingstijden. Daarnaast is de krapte in personele bezetting zowel bij het waterschap als bij uitvoerende partijen ook nog steeds een probleem/risico. Ondanks dat zijn er in 2024 diverse vacatures ingevuld binnen de afdeling Projecten.

In de programmabegroting 2024 was in totaal voor 2024 bruto € 18,531 miljoen aan nieuwe kredieten opgenomen . Dit bedrag bestond voor € 14,073 miljoen uit machtigingsinvesteringen en het andere deel van € 4,457 miljoen betrof investeringen waarvoor separate voorstellen waren aangekondigd. De kredieten van de 33 machtigingsinvesteringen zijn verstrekt bij de vaststelling van de programmabegroting 2024. Van de 7 separate kredieten zijn er 5 kredieten niet aangevraagd. Dit betreft het project voor Groot onderhoud Kazematten, verbreding fietspaden Klaasses- en Werend en de renovatie van de rioolgemalen Magrette, Zuiddorpe en Axel.

Financieel afgeronde investeringen
Er zijn in totaal 34 projecten technisch en financieel afgerond opgenomen in de jaarrekening, waarvan 9 vervallen projecten. Voor 4 van deze vervallen projecten was nog geen AV krediet beschikbaar gesteld, De bestedingen op het totaal aantal afgeronde projecten valt met € 6,44 binnen de verstrekte kredieten. De grootste onderbestedingen zijn gerealiseerd op een 3-tal projecten binnen watersystemen, namelijk de baggerprojecten en een 2-tal projecten binnen programma afvalwaterketen, namelijk de RWZI Retranchement en Relinen afvalwaterleidingen.
Hieronder is per programma de inhoudelijke toelichting op de financieel afgeronde projecten opgenomen  omdat de investeringen bijdragen aan het bereiken van de doelstellingen binnen de programma’s.

Onderhanden investeringen
Per eind 2024 zijn er 146 onderhanden investeringen met een bruto verwachte besteding van € 269,8 miljoen. Hiervan lopen 15 projecten binnen het programma Waterkeringen, 47 projecten binnen het programma Watersystemen, 13 projecten binnen het programma Wegen, 39 projecten binnen programma Afvalwaterketen en 19 projecten binnen Bestuur en Organisatie. Hiervoor is of een AV krediet verstrekt of een algemeen voorbereidingskrediet. Daarnaast zijn er 13 projecten intern in voorbereiding. Er zijn per eind 2024 geen projecten welke de norm van 10% en/of € 250.000,- overschrijden van het netto verstrekte krediet.

Voorbereidingskrediet
Alle investeringen die in de programmabegroting /meerjarenraming en het meerjareninvesteringsprogramma (MIP) zijn opgenomen, kunnen worden voorbereid vanuit het algemene voorbereidingskrediet van € 3,50 miljoen. Hiertoe heeft de algemene vergadering het dagelijks bestuur gemachtigd. De voorbereiding bestaat uit alles wat nodig is om het project gereed te maken voor de uitvoering. Dit is onder andere de grondaankoop, vergunningverlening, onderzoek- en bestekvoorbereiding. Per eind 2024 is er voor 37 projecten een algemeen voorbereidingskrediet verstrekt met een totaal krediet van €  € 3,16 miljoen. Dit valt binnen het door de Algemene Vergadering  goedgekeurde krediet van € 3,5 miljoen. Voor een specificatie van de inzet van het voorbereidingskrediet per project wordt verwezen naar onderstaande toelichtingen per programma.

Hieronder is een overzicht opgenomen van de investeringen, onderverdeeld in financieel afgeronde - en onderhanden investeringen.

Toelichting afgeronde investeringen

PRJ1013D HWBP Hansweert-Kerncentrale (24S-2) / PRJ1013I : HWBP Aansluiting Kerncentrale-Tennet (24S-3)
De projecten ‘S2 en S3’ zijn samengevoegd en gaan verder onder de naam ‘PRJ1582 HWBP Zak van Zuid-Beveland’. De gemaakte voorbereidingskosten van deze 2 projecten zijn in 2024 overgeboekt naar PRJ1582 en de personeelslasten van het programma Waterkeringen. De verkenningsfase van PRJ1582 is inmiddels gestart en wordt verder toegelicht bij de onderhanden werken.

PRJ1176C Aanpassingen getijdenduiker (Waterdunen)
Bij de ingebruikname van de getijdenduiker is gebleken dat deze in combinatie met het achterliggend projectgebied niet voldoet aan de nieuwe wettelijke normering voor waterveiligheid. Bovendien zijn een aantal tekortkomingen aan de getijdenduiker geconstateerd waarvoor de aannemer in gebreke is gesteld. Naast het oplossen van de tekortkomingen zijn ook verbetermaatregelen voor de getijdenduiker nodig waarmee voldaan kan worden aan de normen voor waterveiligheid en wateroverlast. In dit  project is de getijdenduiker aangepast zodat aan alle (wettelijke) normen wordt voldaan, alsmede ook aan de eisen voor ecologie in het plangebied Waterdunen. Voor de de verbetermaatregelen is een financiële bijdrage ontvangen van de Provincie Zeeland. Het project is in 2024 zowel technisch als financieel afgerond binnen het beschikbaar gestelde krediet.

PRJ1440D Aanlegvoorzieningen Veerse Meer 2023
De skisteiger in de Oostwatering is in 2023 vervangen. Daarnaast zijn er eind 2023 drie zwemsteigers bij de Schotsman vervangen en is er één zwemsteiger bij de Schotsman verwijderd. In 2024 is nog een extra bestorting bij de Skisteiger Oostwatering aangebracht waarna het project technisch en financieel is afgerond binnen het beschikbaar gestelde krediet. 

PRJ1513 Muur van Altena
De Muur van Altena in Vlissingen is onderdeel van de primaire waterkering en betreft een Rijksmonument. Uit inspecties is gebleken dat groot onderhoud aan de muur noodzakelijk was. Het groot onderhoud bestaat hoofdzakelijk uit het vervangen van weggevallen stenen en loszittend metselwerk, het herstellen van scheuren en het vervangen van voegwerk volgens de uitvoeringsnormen en richtlijnen voor restauratiewerkzaamheden. Voor de werkzaamheden is een subsidie aangevraagd en toegekend in het kader van de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten. De eerste fase van dit project is in 2022 uitgevoerd en na een pauze van de werkzaamheden als gevolg van het stormseizoen is in 2023 de tweede fase van het project uitgevoerd. 
In 2024 is de subsidieverantwoording ingediend bij de Provincie Zeeland en is de subsidie vastgesteld op € 615.329,- zoals aangevraagd. Hiermee is het project ook financieel afgerond met een netto overschrijding van het beschikbaar gestelde krediet van € 78.000,-. Omdat deze overschrijding valt binnen 10% van het netto krediet is geen aanvullend krediet gevraagd maar is de overschrijding wel gemeld bij de toelichtingen op onderhanden investeringen in de bestuursmonitors van 2023 en 2024.

PRJ1527 Groot onderhoud kademuren Vlissingen
Dit project is in 2024 gesplitst in 2 deelprojecten, PRJ1527A Groot onderhoud Kademuren Keizersbolwerk en PRJ1527B Groot onderhoud Kademuren Vlissingen Overig.  Het project PRJ1527A is inmiddels gestart en wordt verder toegelicht bij de onderhanden werken. De interne kosten voor personeel die tot 2024 op PRJ1527 geboekt zijn, zijn overgeboekt naar PRJ1527A omdat deze betrekking hadden op de voorbereiding van het onderdeel Keizersbolwerk.

PRJ1577 Aankoop primaire waterkeringen 2024
Het DB is gemachtigd tot aankoop van gronden voor primaire waterkeringen tot een maximum bedrag van € 300.000,- per jaar waarbij de aankopen achteraf geformaliseerd worden door de AV. In 2024 zijn geen percelen aangekocht. Hierdoor hoeft er dus formeel geen krediet beschikbaar gesteld te worden en kan het project worden afgesloten. 

Toelichting onderhanden investeringsprojecten

Projecten Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP)
Projecten die onderdeel zijn van het Hoogwaterbeschermingsprogramma worden voor 90% gesubsidieerd op basis van voorcalculatie. Voor projecten waarbij een subsidiebeschikking is vastgesteld wordt deze subsidie ook opgenomen in de (jaarlijkse) bestedingen. Voor projecten, die nog geen beschikking hebben ontvangen, wordt deze subsidie niet verantwoord.

PRJ1013H HWBP Hansweert (24S-1)

De dijk bij Hansweert zal over een lengte van ruim vijf kilometer worden versterkt. Dit omdat deze niet voldoet aan de waterveiligheidsnorm. De HWBP-projecten kennen drie fasen, te weten de verkennings-, planuitwerkings- en realisatiefase.  Sinds 2021 bevindt het zich in de realisatiefase en de werkzaamheden verlopen voorspoedig.
De dijksecties 1, 2 en 3 in de Kanaalzone zijn opgeleverd en in gebruik genomen. Ook de rotonde Boomdijk en het gemaal Schore zijn opgeleverd en in gebruik genomen. De betonnen keermuur is geplaatst, de damwanden zijn aangebracht en al het zand en klei zijn aangevoerd. Daarom is een van de beide aanlandingen reeds buiten bedrijf gesteld. De dijk nadert haar hoogste punt. De werkzaamheden nabij het dorp Hansweert zijn afgerond en hebben zich verplaatst naar dijkvak 4 t/m 7 in het Landelijk gebied. In 2024 is wederom zichtbare voortgang bereikt en waren we op een positieve manier zichtbaar in de media. De Dag van de Bouw was een groot evenement met vele bezoekers. We zijn volop bezig met het aanbrengen van de steenbekleding aan de zeezijde en dit wordt ook opgemerkt door de schippers en zeevarenden op de Westerschelde. De samenwerking met de aannemer verloopt goed en de tevredenheid is verder toegenomen onder belanghebbenden, bewoners en gebruikers van het gebied.

In de kredietaanvraag van september 2022 is aangegeven dat er bij de programmering in het HWBP-programma 2023-2028/2034 een overschrijding was van het jaarlijks beschikbare programmabudget waaruit volgt dat € 52,9 miljoen van de subsidiabele projectkosten voorgefinancierd moet worden tot en met 2034. We zijn sindsdien aan de slag gegaan om die voorfinanciering terug te dringen. Dit heeft ertoe geleid dat in 2022, 2023 en 2024 aanvullende voorschotten ontvangen zijn van in totaal ruim € 39,1 miljoen.  In 2025 wordt op basis van de fysieke voortgang van het project opnieuw een aanvraag ingediend voor bevoorschotting en aanvullend voorschot om daarmee de voorfinanciering verder te kunnen verlagen. 

PRJ1013L HWBP Sint Annaland (24AK)
De scope van het project betreft het realiseren van een waterveilige, toekomstbestendige en beheerbare waterkering rond de haven van Sint-Annaland (tussen Dp 780-785), inclusief overgangsconstructies op de aansluitende waterkering. Na realisatie van het project voldoet het dijktraject aan de waterwet, met een zichttermijn/ontwerpperiode die aansluit op de ontwikkelingen die in de omgeving van de waterkering worden verwacht.  In september 2024 is gestart met de uitvoering door het aanbrengen van een voorbelasting en inmiddels is gestart met de daadwerkelijke dijkversterking. De technische afronding van de werkzaamheden zal naar verwachting in April 2025 zijn.

PRJ1582A HWBP Zak van  Zuid-Beveland Verkenningsfase
Dit project betreft de verkenningsfase van de dijkversterking Zak van Zuid-Beveland, waarvoor een plan van aanpak is opgesteld. De totale scopelengte is 15,85 km. Voor de verkenningsfase is een kostenraming (SSK) opgesteld, die afgerond € 9,85 miljoen bedraagt. De bestuurlijke vaststelling van het plan van aanpak met daaraan gekoppeld de kredietaanvraag heeft in het 2e kwartaal 2024 plaatsgevonden. De subsidieaanvraag is eind mei 2024 ingediend bij het HWBP en eind juli is de subsidiebeschikking ontvangen. Het resultaat van de verkenningsfase is een bestuurlijk vastgesteld voorkeursalternatief, dat naar verwachting eind 2026 bekend zal zijn. 

Overige projecten programma Waterkeringen:

PRJ1440E Aanlegvoorzieningen Veerse Meer 2024
In 2024 is binnen dit project  gestart met het vernieuwen van de trailerhelling Kortgene.  De verwachting is dat het project in het voorjaar van 2025 technisch wordt afgerond en vervolgens financieel afgerond ruim binnen het beschikbaar gestelde krediet.

PRJ1440F Aanlegvoorzieningen Veerse Meer 2025
Voor de jaarlijkse investering in aanlegvoorzieningen rondom het Veerse Meer staat voor 2025 de afmeervoorziening en damwandkade aan de Sabbingeplaat op de planning. De voorbereidingen van dit project zijn eind 2023 gestart. Het werk is eind 2024 aanbesteed en de verwachting is dat de werkzaamheden in mei/juni 2025 worden uitgevoerd.

PRJ1527A Groot onderhoud kademuren Keizersbolwerk
Het Keizersbolwerk te Vlissingen is een rijksmonument dat in beheer is bij het waterschap. Uit inspecties is gebleken dat onderhoudswerkzaamheden nodig zijn. Deze werkzaamheden bestaan hoofdzakelijk uit het vervangen van weggevallen stenen en loszittend metselwerk, het herstellen van scheuren en het vervangen van voegwerk volgens uitvoeringnormen en richtlijnen voor restauratiewerkzaamheden. Vanwege het stormseizoen (1 oktober - 1 april) zullen de werkzaamheden in april 2025 aanvangen en naar verwachting in december 2025 (technisch) worden opgeleverd.

PRJ1530 Planvorming keersluis Zierikzee
De betrouwbaarheid van de sectordeuren keersluis Zierikzee is belangrijk voor de waterveiligheid van Schouwen-Duivenland. Storingen bij de bediening van de keersluis en aantasting van de keersluisdeuren leiden tot een afnemende betrouwbaarheid en eventueel uitval van de keersluis. De kwaliteit en betrouwbaarheid van de sectordeuren moet daarom veilig gesteld worden. Als voorbereiding op het groot onderhoud aan de keersluis Zierikzee worden diverse inspecties uitgevoerd om de staat van onderhoud van de keersluis in beeld te brengen. Op basis van deze inspectie worden modificaties doorgevoerd en groot onderhoud uitgevoerd met inachtneming van de eisen aan milieu en veiligheid. De planvorming is in 2023 gestart en loopt verder in 2025. Doelstelling daarbij is om in het 1e kwartaal van 2025 de planvorming gereed te hebben zodat aansluitend de afdeling Projecten kan starten met de verdere voorbereiding van het groot onderhoud. 

PRJ1568 Fietspad Cadzand
Het project is nog in voorbereiding door de gemeente Sluis, de verwachting is dat de kosten nog zullen stijgen als gevolg van algemene prijsstijgingen en wetgeving met betrekking tot stikstofuitstoot. Omdat nog niet duidelijk is wat deze kostenstijgingen voor gevolgen zullen hebben op de bijdrage van het waterschap is de prognose nog niet aangepast.  

PRJ1569 Bijdrage oprit bij Baalhoek
De dijkoprit voor fietsers bij Baalhoek is een meekoppelkans van het project Kruispolder. In juli 2023 is de samenwerkingsovereenkomst tussen de provincie Zeeland, gemeente Hulst en waterschap Scheldestromen ondertekend. In 2024 is de oprit gerealiseerd en het project wordt in 2025 financieel afgerond.

Toelichting projecten algemeen voorbereidingskrediet

PRJ1440G Aanlegvoorzieningen Veerse Meer 2026
Voor de jaarlijkse investering in aanlegvoorzieningen rondom het Veerse Meer staat voor 2026 de damwandkade Schelphoekplaat en de steiger aan de St. Felixweg op de planning. De voorbereidingen van dit project zijn eind 2024 gestart. 

PRJ1447A HWBP Buitenhaven Vlissingen Verkenningsfase
Dit project heeft een lengte van 1,7 km en is bij voorrang opgestart, omdat dit deel van de dijkversterking invloed heeft op het nieuw te bouwen justitieel complex te Vlissingen. Er worden verschillende oplossingsrichtingen onderzocht, om uiteindelijk te komen tot een voorkeursalternatief. Hierbij wordt natuurlijk gekeken naar waterveiligheid, duurzaamheid, kosten en draagvlak in de omgeving, maar wordt ook nauwkeurig gelet op uitvoerbaarheid, vergunbaarheid en beheerbaarheid. De aanvraag voor het uitvoeringskrediet van de verkenningsfase staat gepland voor het 2e kwartaal van 2025.

PRJ1499 Vooroeververdediging cluster 4.0 (voorheen Restopgave vooroeverbestortingen)
Eind 2018 is met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een overeenkomst afgesloten voor het uitvoeren van verschillende vooroeverbestortingen. In 2023 is een herijking van de scope uitgevoerd. Geconstateerd is dat op basis van de bodemontwikkeling over de periode 2011-2021 en waterveiligheid er op korte termijn op slechts 4 van de 11 trajecten maatregelen nodig zijn. De overige trajecten worden doorgeschoven en periodiek gemonitord. Eén traject wordt uitgebreid omdat hier in 2021 en 2022 oevervallen zijn opgetreden. De uit te voeren trajecten met de uitbreiding vraagt ca. € 5,6 miljoen aan extra middelen, die voor het grootste deel gefinancierd kunnen worden vanuit project PRJ1531A Groot onderhoud vooroevers 2026 wat reeds op het meerjareninvesteringsprogramma staat. Momenteel wordt samenwerking gezocht met Rijkswaterstaat om de opgave van beide organisaties gezamenlijk uit te voeren. Voor dit project is een algemeen voorbereidingskrediet verstrekt voor de externe voorbereidingskosten. Het grootste deel van de bestedingen in 2024 betreft personeelskosten waar geen krediet voor wordt verstrekt.

PRJ1566 Herstel kleidijk zwin
In 2019 is in het kader van ontpoldering het natuurgebied het Zwin uitgebreid. Bij deze inrichting is de huidige kleidijk aangelegd. Het ontwerp van deze dijk is door het waterschap getoetst en goedgekeurd. Er is nu op het ondertalud van de dijk schade ontstaan aan de grasmat en plaatselijk is de kleilaag geërodeerd. De aangelegde kleidijk is onderhevig aan erosie/afkalving. Het ontwerp van de teenconstructie blijkt niet te voldoen aan de waterveiligheidseisen en correctief onderhoud is benodigd. Enkele stormen in het begin van 2022 hebben tot vergroting van de schade geleid. Er worden regelmatig kleinschalige herstelwerkzaamheden uitgevoerd om de veiligheid van de waterkering te kunnen blijven garanderen. De werkzaamheden zullen starten in 2025 en de verwachting is dat deze in maart 2027 technisch worden afgerond. Voor dit project is een algemeen voorbereidingskrediet verstrekt voor de externe voorbereidingskosten. Het grootste deel van de bestedingen in 2024 betreft personeelskosten waar geen krediet voor wordt verstrekt.

Toelichting afgeronde investeringen

PRJ1153J Gemaal de Luyster
Gemaal De Luyster is een poldergemaal gelegen aan de Zuiddijk te Sint Philipsland. Van dit gemaal was de bestaande krooshekreiniger toe aan vervanging. Tegelijkertijd is ook een deel van de elektrische installatie aangepast. Vanwege de natte weersomstandigheden in het najaar 2023 heeft het project vertraging opgelopen maar in november 2024 heeft de financiële afronding plaatsgevonden. Het project is niet binnen de vastgestelde planperiode afgerond. Financieel is het project afgerond met een overschrijding van minder dan 10% en/of € 250.000,- .

PRJ1153N Krooshekreiniging poldergemaal Oosterland en PRJ1153O Krooshekreiniginger poldergemaal Postweg
Het op peil houden van de polders vindt plaats met poldergemalen. Met het polderwater wordt allerlei drijvend materiaal meegevoerd. Dit drijvend materiaal wordt voor het poldergemaal tegengehouden door middel van een krooshek om te voorkomen dat de pomp verstopt en daardoor te allen tijde kan draaien. Het krooshek is voorzien van een automatische reiniger die het drijvend materiaal verwijdert, zodat het polderwater altijd vrij toestroomt naar het poldergemaal. Vanwege de natte weersomstandigheden in het najaar 2023 heeft het project vertraging opgelopen maar in oktober 2024 heeft de financiële afronding plaatsgevonden. Het project is niet binnen de vastgestelde planperiode maar wel binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1167A Vispassage gemaal Lovenpolder
Gemaal Lovenpolder is de scheiding tussen waterlichaam Braakman en de achterliggende polder. De visstand in de achterliggende polder was te laag wat opgelost is met de aanleg van een vispassage. De vispassage heeft het gemaal tweezijdig passeerbaar gemaakt voor de doelsoorten aal en stekelbaars. Niet alle vispassages in het beheer van het waterschap zijn tweezijde passeerbaar. Hierdoor kan de glasaal en stekelbaars in het voorjaar migreren naar de polder en kan de volgroeide vis in het najaar weer richting zee trekken door dezelfde leiding. Door de polder als leefgebied voor vis bij waterlichaam Braakman te trekken zal ook in de Braakman de visstand verbeteren.
Het project is binnen de vastgestelde planperiode en binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1391 BOB Zeeuws Vlaanderen
Dit projectnummer vervalt. Betreft het baggeren van de Vesten Hulst. Dit project is in de begroting  2025/meerjarenraming 2026-2029 opgenomen als exploitatieproject ten gevolge van de nieuwe verslagleggingsregels voor waterschappen per 1 januari 2025.

PRJ1431A Baggeren Vinkenisse-en Bathsekreek17 
Dit project betreft het baggeren van de Vinkenissekreek en Bathsekreek ten behoeve van het verbeteren van de doorstroming (waterkwantiteit WB21, GGOR) en het bereiken van een goede waterkwaliteit (GGOR/KRW). Het zijn twee wateren uit het programma Baggeren grote wateren. Het project is binnen de vastgestelde planperiode en binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1431C Baggeren het Koegat '17
Het project betreft het baggeren van het Koegat nabij Vogelwaarde ter verbetering van de doorstroming (waterkwantiteit WB21, GGOR). Het betreft een project uit het programma Baggeren grote wateren. Het project is binnen de vastgestelde planperiode en binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1434 Baggeren grote wateren vanaf 2027
Dit projectnummer vervalt. De nieuwe baggerprojecten zijn in de begroting  2025/meerjarenraming 2026-2029 opgenomen als exploitatieproject ten gevolge van de nieuwe verslagleggingsregels voor waterschappen per 1 januari 2025.

PRJ1456B Uitv.duikers/stuwen GGOR/WB21 2022
Het aanpassen van het watersysteem door het vergroten/verruimen van waterlopen, duikers en stuwen om daarmee te voldoen aan de normering voor Waterbeheer 21e eeuw (WB21) en aan de norm voor een Gewenst Grond- en Oppervlaktewaterregime (GGOR). Het project is binnen de vastgestelde planperiode en binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1458A Uitv WB21/KRW/GGOR Oude Haven
Het inrichten van natuurvriendelijke oevers in het gebied Campen om daarmee te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. Het project is binnen de vastgestelde planperiode en binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1459A Baggeren Stierskreek
Dit betreft het baggeren van de Stierskreek bij Aardenburg. Door het baggeren is de waterafvoer en de waterkwaliteit verbeterd. Voor dit project is een subsidie in het kader van POP3 aangevraagd en verkregen. Het project is binnen de vastgestelde planperiode en binnen het beschikbaar gestelde krediet gerealiseerd.

PRJ1508D Uitvoering SWO Schoondijke / PRJ1509B Bijdrage SWO Schoondijke.
Projectnummer PRJ1508D  is komen te vervallen. De werkzaamheden zijn volledig uitgevoerd door gemeente Terneuzen. De bijdrage in de werkzaamheden is verantwoord op PRJ1509B Bijdrage SWO. Schoondijke.

Toelichting belangrijkste afwijkingen bij de onderhanden investeringsprojecten

PRJ1088 Gemaal Zoetendijk Oud-Vossemeer
Het project betreft de bouw van een nieuwe onderbemaling aan de Zoetendijk te Oud-Vossemeer en het geschikt maken van de toevoerende waterloop door verruiming en vervangen van wegduikers. Het project is onderdeel van onze totale wateropgave in het kader van Waterbeheer 21e eeuw (WB21) uit het watergebiedsplan Tholen. Op dit project is een subsidiebijdrage voorzien vanuit Europa (POP3) en een nationale subsidie (Tijdelijke impulsregeling klimaatadaptie). 
Het project is reeds technisch afgerond. De financiële afronding staat gepland voor december 2025 en binnen het beschikbaar gesteld krediet.

PRJ1129 Gemaal de Poel, capaciteitsvergroting
Doel van deze maatregel is de afvoercapaciteit voor het onderbemalingsgebied De Poel zo goed te maken dat extreme omstandigheden niet leiden tot onacceptabele wateroverlast. De bemalingscapaciteit van deze onderbemaling moet door middel van volledige nieuwbouw worden verhoogd. Deze capaciteitsuitbreiding moet een belangrijke bijdrage leveren in het klimaatbestendig (WB21-proof) maken van het achterliggende gebied. Goede waterkwaliteit is een tweede doel van dit project. Een goede visstand is onderdeel van een goede waterkwaliteit. Daartoe moet het gemaal goed passeerbaar worden gemaakt voor vissen. Dat betekent dat het gemaal van het lage naar het hoge pand voor vis veilig passeerbaar moet zijn en andersom. Het uiteindelijk gewenste resultaat van het project is een voorziening waarbij alle aanwezige vis in het systeem stroomopwaarts kan trekken en terug. Het project is reeds technisch afgerond. De financiële afronding staat gepland voor december 2025 en binnen het beschikbaar gesteld krediet.

PRJ1153U vervangen frequentieomvormer poldergemaal Cadzand
De frequentieomvormer van het poldergemaal is cruciaal voor de aansturing van de pompen en wordt vervangen om de bedrijfszekerheid te garanderen. Voor de huidige frequentieomvormer zijn geen onderdelen meer leverbaar en daarmee is de risico tot uitval sterk toegenomen.  Naar verwachting wordt het project binnen het beschikbaar gesteld krediet gerealiseerd met een uitloop van minder dan 6 maanden ten opzichte van de oorspronkelijke planning.

PRJ1153Y renovatie poldergemalen frequentieomvormer 2024
Van meerdere frequentieomvormers van een aantal poldergemalen zijn geen onderdelen meer leverbaar en daarmee is de risico tot uitval sterk toegenomen. We gaan in de komende jaren naast die van het poldergemaal Cadzand deze frequentieomvormers vervangen. Hierbij starten we bij de meest kritische poldergemalen en of frequentieomvormers.
Naar verwachting wordt het project binnen het beschikbaar gesteld krediet gerealiseerd met een uitloop van minder dan 6 maanden ten opzichte van de oorspronkelijke planning.

PRJ1168C Kruispolder-voorbereiding, PRJ1168D vispassage stuw Dreefken en PRJ1168E Kruispolder-uitvoer
Begin 2022 is het duidelijk geworden dat de plannen voor de Herinrichting Kruispolder en de uitbreiding van gemaal Paal zoals voorgesteld in het begrotingsplan vanwege opbarstgevaar geen doorgang konden vinden. In de tweede helft van 2022 zijn we tot een herzien ontwerp gekomen waarbij de gestelde doelen GGOR en KRW binnen de Kruispolder kunnen worden gerealiseerd. De planning was om het werk binnen de Kruispolder uit te voeren voor eind 2024 vanwege de beschikbaarheid van de toegezegde subsidie. In dit herzien ontwerp is de bouw van het gemaal Paal (WB21 opgaaf) komen te vervallen inclusief de waterloop. Deze WB21 opgaaf wordt nu op een later moment ingevuld door de bouw van een gemaal bij Walsoorden (PRJ1168F). Dit project is in de meerjarenbegroting opgenomen voor uitvoering in 2026. Wegens technische problemen bij de vloer van de stuwput van stuw Dreefken (PRJ1168E) is de planning herzien en is de aanname dat de technische afronding in het tweede kwartaal van 2025 plaatsvindt. Het project Kruispolder-uitvoer loopt wel volgens planning en zal in 2025 volledig worden afgerond.

PRJ1455 Gemaal Spanjaardweg winter Braakman
Het doel van dit project is een verbetering in de drooglegging voor twee peilgebieden. Daarnaast gaat het gebied, na uitvoering van de maatregelen, voldoen aan de inundatienormen en blijft de bestaande zoetwateraanvoer in het groeiseizoen voor het peilgebied gehandhaafd. Er is subsidie aangevraagd in het kader van de Tijdelijke impulsregeling klimaatadaptie. Het project is reeds technisch afgerond. De financiële afronding staat gepland voor december 2025 en binnen het beschikbaar gesteld krediet.

PRJ1456C Uitv.duikers/stuwen GGOR/WB21 2023 / PRJ1456D Uitv.duikers/stuwen GGOR/WB21 2024
Het aanpassen van het watersysteem door het vergroten/verruimen van waterlopen, duikers en stuwen om daarmee te voldoen aan de normering voor Waterbeheer 21e eeuw (WB21) en aan de norm voor een Gewenst Grond- en Oppervlaktewaterregime (GGOR). Betreft een taakstellend budget, waarbij de projecten 1 jaar overlappen. Door onder andere langere doorlooptijden met grondverwerving zijn er nog geen uitgaven gedaan op PRJ1456D. In de eerste helft van 2025 wordt met dit project gestart. 

PRJ1492 Uitv.WB-21/KRW/GGOR 2022
Doel van dit project is het inrichten van natuurvriendelijke oevers om daarmee te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water. De verwachting is dat dit binnen het beschikbaar gesteld krediet kan worden afgerond met een uitloop van 6 maanden ten opzichte van de oorspronkelijke planning. De reden van uitloop betreft een vertraging in de grondaankoop.

PRJ1498B Vervanging bestaande technische installatie Opmal 24
Het project betreft de vervanging van het gemaal Oranjeplaat. Dit gemaal stond al jarenlang op voor amovering, maar is vanwege ontwikkelingen van het Waterpark Veerse Meer meerdere keren uitgesteld. Verdere uitstel van de elektrotechnische renovatie is echter niet meer mogelijk. De verwachting is dat dit binnen het beschikbaar gesteld krediet kan worden afgerond maar met een uitloop van minimaal 6 maanden ten opzichte van de oorspronkelijke planning.

PRJ1506 Uitvoering SWO Heikant 2023
Het stedelijk waterbeheer wordt geoptimaliseerd door in overleg met verschillende gemeenten maatregelen te nemen door het aanpassen van stuwen en duikers, zodat de afvoer van neerslag uit het stedelijk gebied adequaat kan plaatsvinden. De verwachting is dat dit binnen het beschikbaar gesteld krediet kan worden afgerond. De uitvoering van het project staat op dit moment gepland op het eerste en tweede kwartaal van 2025. Dit betekend een uitloop van 6 maanden ten opzichte van de oorspronkelijke planning. De reden van uitloop betreft een vertraging in de grondaankoop.

PRJ1508A Uitvoering SWO Vogelwaarde Breskens Hoofdplaat
Het stedelijk waterbeheer wordt geoptimaliseerd door in overleg met verschillende gemeenten maatregelen te nemen door het aanpassen van stuwen en duikers, zodat de afvoer van neerslag uit het stedelijk gebied adequaat kan plaatsvinden. Locatie Hoofdplaat is in 2024 afgerond en locatie Vogelwaarde staat gepland voor uitvoering in het eerste en tweede kwartaal van 2025. Deze twee locaties zullen naar verwachting binnen het beschikbaar gestelde krediet worden afgerond.
Locatie Breskens is uitgelopen door een scopewijzing en technische oplossing, wegens een onmogelijke grondaankoop en aangetroffen asbestverontreiniging. De verwachting is dat hiervoor in 2025 extra krediet zal moeten worden aangevraagd. Vanwege het aangepaste ontwerptraject is de verwachting dat locatie Breskens in het derde of vierde kwartaal van 2025 uitgevoerd zal worden.

PRJ1509A Bijdrage SWO Vrouwenpolder-'s Gravenpolder en Krabbendijke
Betreft een bijdrage voor het optimaliseren van het stedelijk waterbeheer. Voor 's Gravenpolder is het ontwerp gereed en zijn de  uitvoeringsplanning momenteel onderhanden.
Krabbendijke bevind zich in de voorbereidingsfase. De uitvoering staat gepland voor 2025-2026.

PRJ1550 Slim regionaal waterbeheer
Dit project is onderverdeeld in een aantal deelprojecten. De uitvoering staat gepland voor 2025-2026

PRJ1605 Zoete Stuw
Door de hogere kosten bij de aanbesteding heeft de opdrachtverstrekking later plaatsgevonden dan gepland, waardoor de oplevering per 31 december 2024 niet haalbaar is gebleken. De uitvoering vind in 2025 plaats.

Hieronder is een overzicht opgenomen van de investeringen, onderverdeeld in financieel afgeronde - en onderhanden investeringen.

Toelichting afgeronde investeringen

PRJ1497D Gebiedsgerichte aanpak Borsele-Oost
Door de groei van bedrijven stijgt de verkeersintensiteit rondom Hoedekenskerke. Het gaat hierbij zowel om toeristen als vrachtverkeer die elkaar over delen van het traject moeten passeren. Om de verkeersveiligheid te waarborgen zijn wij in het najaar van 2022 gestart met de volgende werkzaamheden:
- Verbreding van de wegen om de mogelijkheid tot passeren te verbeteren
- Instellen van adviessnelheden op onoverzichtelijke wegdelen
- Aanpak van twee kruispunten om de oversteek van voetgangers veiliger te maken
Dit project is uitgevoerd in samenwerking met de provincie Zeeland en de gemeente Borsele. Ook deze partijen hebben werkzaamheden uitgevoerd om de verkeersveiligheid in het gebied te optimaliseren. Voor het onderdeel verbreden van de wegen hebben we een financiële bijdrage van de gemeente Borsele ontvangen. De eerste fase van het project is in 2022 afgerond en de tweede fase (het groot onderhoud aan de weg) is uitgevoerd in het najaar van 2023. Het project is in 2024 technisch en financieel afgerond binnen het beschikbaar gestelde krediet.

PRJ1497E Verbreden fietspaden Klaassesweg en Werendijkseweg
Het project betreft het verbreden van het fietspad en de rijbaan van de Werendijkseweg en de Klaassesweg ten zuidoosten van Zoutelande. De voorbereidingen van dit project lopen nog en worden naar verwachting in 2025 afgerond waarna de uitvoering kan starten in het najaar van 2025. Voor dit project is een algemeen voorbereidingskrediet verstrekt voor de externe voorbereidingskosten. Het grootste deel van de bestedingen tot en met 2024 betreft personeelskosten waar geen krediet voor wordt verstrekt.

PRJ1497L Bijdrage passeerstroken Schoondijke
De provincie was in 2024 van plan om twee passeerstroken voor landbouwverkeer aan te leggen langs de rondweg Schoondijke. Het waterschap en de gemeente Sluis waren gevraagd om financieel bij te dragen in de kosten van de realisatie van deze passeerstroken. De provincie heeft ons echter eind 2024 medegedeeld dat de twee passeerstroken niet meer worden aangelegd omdat voor het project een middenspanningskabel moet worden verlegd. De kosten voor het verleggen van deze kabel zijn dermate hoog dat de provincie ervoor heeft gekozen om de passeerstroken niet meer aan te leggen. Er wordt momenteel gewerkt aan een alternatieve oplossing waarbij landbouwverkeer wordt toegestaan op de rondweg Schoondijke zonder passeerstroken via een verkeersbesluit. Omdat de passeerstroken niet worden aangelegd komt de financiële bijdrage te vervallen en kan het project worden afgesloten.

PRJ1514B Gr.onderhoud kunstwerken wegen 25-26
Binnen dit project worden een aantal bruggen en duikers vervangen. De voorbereidingen lopen momenteel nog. Voor dit project is een algemeen voorbereidingskrediet verstrekt voor de externe voorbereidingskosten. Het grootste deel van de bestedingen in 2024 betreft personeelskosten waar geen krediet voor wordt verstrekt.

PRJ1514D Groot onderhoud kunstwerken 2023
In 2023 hebben we het houten rijdek en de houten leuningen van de fiets- en voetgangersbrug in de Havenweg bij Ritthem vervangen. Vanwege de slechte weersomstandigheden is het niet gelukt de slijtlaag op het rijdek eind 2023 aan te brengen. Dit is nu in het voorjaar van 2024 uitgevoerd waarna het project technisch is afgerond in april 2024. Het project is financieel afgerond binnen het beschikbaar gestelde krediet.

Toelichting onderhanden investeringsprojecten

PRJ1299 Fietspad Roterijdijk-Zuiddijk (Landbouwroute Dreischor)
In dit project wordt een fietspad aangelegd langs de Roterij- en de Zuiddijk tussen de aansluiting met de Kloosterweg (N654) bij Schuddebeurs en de aansluiting met de Bogerdweg bij Dreischor. De aanleg van het fietspad wordt gecombineerd met de herinrichting van aansluitingen met de aanliggende wegen en tevens worden een aantal wegen (deels) verbreed. Door de aanpassingen wordt de verkeersveiligheid van fietsers verbeterd en wordt het doorgaande verkeer, dat in de huidige situatie door Dreischor rijdt, om het dorp heen geleid. Voor de uitvoering is een Europese subsidie aangevraagd in het kader van het Plattelands Ontwikkelings Programma (POP3) en een Rijkssubsidie in het kader van de Regeling stimulering verkeersveiligheidsmaatregelen 2022-2023. Daarnaast draagt ook de gemeente Schouwen-Duiveland financieel bij aan het project. De werkzaamheden zijn in 2024 technisch afgerond waarna in 2025 het project financieel wordt afgerond na vaststelling van de subsidies. 

PRJ1497K Fietspad Zanddijk / GGA
In het bestuurlijk overleg met de Provincie Zeeland en de gemeente Reimerswaal is afgesproken dat waterschap Scheldestromen een bijdrage van € 650.000,- zal leveren aan de Provincie Zeeland voor het project Zanddijk om de werkzaamheden aan fietsinfrastructuur en onze wegen uit te voeren bij de herinrichting van de Zanddijk bij Yerseke en het verbeteren van de fietsveiligheid rondom de nieuwe weg naar het bedrijventerrein Olzendepolder. In 2023 is conform afspraken een eerste bijdrage van € 400.000,- betaald aan de Provincie Zeeland. De resterende bijdrage van € 250.000,- wordt in 2025 betaald. 

PRJ1514E Groot onderhoud kunstwerken wegen 2024
Het project betreft het renoveren van vier fietsbruggen op Walcheren en het vervangen van vier betonduikers onder de Werendijkseweg en Klaassesweg bij Zoutelande. De renovatie van de vier bruggen is conform planning in oktober 2024 technisch afgerond. Het vervangen van de 4 betonduikers wordt opgeschoven naar 2026. De vervanging van de duikers wordt in 2026 meegenomen met de uitvoering van project PRJ1497E Verbreden fietspaden Klaassesweg en Werendijkseweg en niet meer voorafgaand zoals tot voor kort het voornemen was. 

PRJ1554 Reconstructies wegen 2023
Voor dit project stonden wegreconstructies van 4 locaties op de planning, de Annavosdijk/Oudelandsedijk in de gemeente Tholen, de Reeweg in de gemeente Reimerswaal, de Oudelandsepolderdijk in de gemeente Borsele en de Heidedijk en Zwingelweg in de gemeente Hulst. De Oudelandsepolderdijk is in 2023 uitgevoerd en de Reeweg in 2024. De uitvoering van locatie Annavosdijk/Oudelandsedijk wordt verschoven naar het voorjaar van 2025. De belangrijkste oorzaak van deze vertraging was het verleggen van kabels en leidingen door DNWG wat gepland was voor de zomer van 2024. Uitvoering van de werkzaamheden in het najaar is niet gewenst vanwege de weersomstandigheden waardoor de werkzaamheden verschoven zijn naar het voorjaar 2025. De uitvoering van locatie Heidedijk/Zwingelweg  is zoals in de bestuursmonitor al aangegeven verschoven naar PRJ1555 Reconstructies 2024.

PRJ1555 Reconstructies wegen 2024
Dit project bestaat uit de reconstructie van 3 locaties: Heidedijk/Zwingelweg, Roterijdijk en Kijkuit. Alle 3 de locaties zijn inmiddels aanbesteed. De uitvoering van de Heidedijk/Zwingelweg en de Roterijdijk zijn in 2024 technisch afgerond. De onderhoudstermijn van deze 2 projecten loopt door in 2025. De locatie Kijkuit is aanbesteed en de uitvoering start in 2025 en wordt naar verwachting eind 2025 technisch afgerond. De financiële afronding volgt dan in 2026.

Toelichting investeringen algemeen voorbereidingskrediet

PRJ1462A Reconstructie Vrijstraat (Sas van Gent)
De uitvoering van deze reconstructie stond gepland voor 2024 en de voorbereiding wordt nu samen met de gemeente Terneuzen en de gemeente Assenede (B) opgepakt. Echter kan de gemeente Assenede (B) momenteel nog geen zekerheid geven over het budget wat nodig is voor uitvoering van het Belgische deel van het project. Dit betekent dat de reconstructie in verband met de voorbereidingstijd nu doorschuift naar 2027 of later. Door middel van het uitvoeren van (klein) onderhoud wordt ervoor gezorgd dat er in de tussenliggende periode geen gevaarlijke situaties ontstaan.

PRJ1497E Verbreden fietspaden Klaassesweg en Werendijkseweg
Het project betreft het verbreden van het fietspad en de rijbaan van de Werendijkseweg en de Klaassesweg ten zuidoosten van Zoutelande inclusief de verbreding van het fietspad wat hierop aansluit tussen de Bergweg en de Strandweg. De verbreding van de fietspaden volgt uit de beleidsnotitie Verkeersveiligheid en de prioriteringssystematiek die is opgesteld voor de projecten die volgen uit deze beleidsnotitie. De fietspaden hebben een breedte van 2,30 meter en worden waar mogelijk verbreed naar 3,50 meter. De rijbaan wordt verbreed van 3,50 meter naar 4,50 meter. De voorbereidende werkzaamheden zoals het rooien van beplantingen en het verleggen van kabels en leidingen zijn in 2024 gestart en worden in het voorjaar van 2025 afgerond. We verwachten dat in het najaar van  2025 wordt gestart met de verbreding met een technische en financiële afronding in 2026.

PRJ1497F Verbreding fietspad Doeleweg
Het project omvat de verbreding van het fietspad langs de Doeleweg tussen de bebouwde kom van Middelburg en de bebouwde kom van Arnemuiden. Het pad heeft een breedte van 2,70 meter en een lengte van circa 1.345 meter. Het pad is onderdeel van het provinciale utilitaire fietsnetwerk en dient te worden verbreed naar 3,50 meter. Dit betekent een verbetering van de verkeersveiligheid en verkleint de kans op verkeersongevallen. Als gevolg van vertraging in de grondaankopen zijn de voorbereidingen momenteel stopgezet. Zodra er meer duidelijkheid is betreffende de grondverwerving wordt het project weer opgepakt.  De realisatie van het project is vooralsnog uitgesteld naar 2027. 

PRJ1497H Verbreding fietspad Provincialeweg
Dit project betreft het verbreden van het fietspad langs de Provincialeweg ten zuiden van Axel tussen de uitrit van bedrijventerrein Drieschouwen en de aansluiting met de Blijpolderseweg naar een breedte van 3,00 meter. Tevens wordt de berm tussen het fietspad en de rijbaan van de Provincialeweg verbreed naar 2,00 meter. Het fietspad heeft een lengte van circa 800 meter. Het project komt voort uit de beleidsnotitie Verkeersveiligheid uit 2018. De voorbereidingen zijn in 2024 gestart en de verwachting is dat we eind 2025 gaan starten met de uitvoering. Aan het project is door het Rijk een bijdrage in het kader van de Regeling stimulering verkeersveiligheidsmaatregelen 2022-2023 verleend.  

PRJ1497I Verbreding fietspad Turkeijeweg
Het betreft de verbreding van het fietspad langs de Turkeijeweg tussen de parallelweg van de N61 en de Gouden Polderdijk. De Turkeijeweg ligt ten oosten van Oostburg. Het fietspad heeft een breedte variërend van 2,00 tot 2,70 meter en een lengte van circa 2.470 meter. Het fietspad is onderdeel van het provinciale utilitaire fietsnetwerk en zal worden verbreed naar 3,00 meter. Dit betekent een verbetering van de verkeersveiligheid en verkleint de kans op verkeersongevallen. De voorbereidingen zijn in 2024 gestart en het project wordt naar verwachting in 2026 gerealiseerd.  

PRJ1514B Groot onderhoud kunstwerken 2025-2026
Binnen dit project worden de duiker in de Zandweg bij Ritthem en de duiker in de Domeinplaatweg bij ’s-Heer Arendskerke vervangen. Daarnaast worden ook de bruggen in de Everseweg en Reeweg bij Yerseke vervangen door duikers. De voorbereidingen zijn eind 2023 gestart en de start van de uitvoering staat gepland voor 2025.

PRJ1514C Aanpak fietsbruggen Walcheren 25-26
Dit project betreft het renoveren van vier fietsbruggen op Walcheren, de fietsbrug bij de Mariekerkseweg bij Grijpskerke, de fietsbrug aan de Snouck Hurgronjeweg bij Veere en de fietsbrug Oost- en Westzijde aan de Kreekweg bij Veere. Dit project is momenteel nog in voorbereiding en de uitvoering zal starten in 2025. De werkzaamheden bestaan uit het vervangen van het houten rijdek, vervangen van leuningen, beschoeiiing en taludverdediging en bij brug aan de Oostzijde van de Kreekweg worden ook de stalen liggers vervangen.

PRJ1573 Reconstructies wegen 2025
Binnen dit project wordt voor 2025 de reconstructie van het fietspad langs de Rijksweg op St. Philipsland aangepakt. De voorbereidingen zijn in 2024 gestart en de verwachting is dat de uitvoering na de zomer van 2025 kan starten.

Toelichting afgeronde investeringen

PRJ1187A    Aanp. vrijvervalstelsel Westerschouw
Het projectnummer komt te vervallen. Dit project is opgedeeld in een viertal projecten, namelijk PRJ1187B, PRJ1187D, PRJ1521C en PRJ1543D. 

PRJ1223O Ombouw rioolgemaal Borssele
Dit project omvat de vervanging van de mechanische en elektrische installatie,  conservering van de kelder een nieuwe coating en er wordt een pig-lanceervoorziening gecreëerd t.b.v. het reinigen van achterliggende persleidingen. Het project is technisch en financieel afgerond met 16 % budget onderschrijding. De reden hiervan is dat de enorme prijsstijgingen van Corona en de geopolitieke ontwikkelingen zijn meegenomen in het aangevraagde uitvoeringskrediet maar weer afgevlakt waren tijdens de aanbesteding en uitvoering van het project.

PRJ1223P Ombouw rioolgemaal Wilhelminadorp
In dit project zijn de mechanische en bijna volledige elektrische installatie vervangen. Ook zijn  enkele bouwkundige aanpassingen gedaan (afsluiters, kelderdek). De kelder is geconserveerd middels een nieuwe coating. Het project heeft volgens opdracht een volledig gerenoveerd rioolgemaal  opgeleverd dat voldoet aan de afnameverplichting met een (technische) levensduur van ca. 20 jaar als projectresultaat.  Het project is medio 2023 technisch afgerond en is medio 2024 financieel afgerond. Het perceel is heringericht met inheemse beplanting zodat het een positieve bijdrage geleverd wordt aan het vergroten van de biodiversiteit.  Aanvullend op de scope is er een extra pig-lanceer installatie gerealiseerd om problemen in de persleiding te verhelpen. De prijsstijgingen door Covid en de oorlog in Oekraine zijn beperkt gebleven waardoor de projectuitgaven 11,4 % onder het beschikbaar gestelde krediet zijn gebleven. 

PRJ1233P Groot onderhoud gashouder rwzi Walcheren 
Het project viel 25,3 % lager uit omdat het te coaten oppervlak, in de gashouder, minder groot was dan berekend.  Het project is in 2024 technisch en financieel afgerond conform planning.

PRJ1245 Rwzi Retranchement, uitbreiding hydraulisch
In de algemene vergadering van 27 januari 2022 is als gevolg van prijsontwikkelingen, een te lage raming en aanpassingen in het ontwerp,  een aanvullend krediet verstrekt van € 3,2 miljoen waardoor € 12,1 miljoen beschikbaar was om het project te kunnen realiseren in 2022/2023. Vervolgens is in de Algemene Vergadering van 17 november 2022  een aanvullend krediet aangevraagd van € 1,28 miljoen als gevolg van de extreme marktontwikkelingen in 2022. Het project is binnen de gestelde termijn technisch afgerond in 2023 en financieel afgerond in 2024. Van het toegekende krediet (€ 13,38 mln.) is 4,2 % minder uitgegeven doordat niet alle risico's zich hebben voorgedaan.  

PRJ1521A Relinen afvalwaterleidingen Schouwen -Duiveland
Dit project betreft een onderdeel van het project renovatie vrijvervalstelsels van de gemeente Schouwen-Duiveland. Het project omvat in grote lijnen het renoveren van het rioleringsstelsel (vrijverval), waarbij betonnen buizen binnenin worden voorzien van een nieuwe kunststof kous. Dit zodat deze strengen weer minimaal 50 jaar kunnen worden gebruikt voor het transporteren van afvalwater. Het project is onderdeel van de Optimalisatiestudies AfvalwaterSysteem (OAS)-overeenkomst met de gemeente Schouwen-Duiveland. Het werk is technisch (conform planning in 2023) en financieel gereed in 2024 met 10,3 % onderschrijding.  Dit doordat conform het  oorspronkelijk voorgenomen tracé is gerenoveerd en er geen onvoorziene zaken hebben plaatsgevonden. 

PRJ1562B Renovatie rioolgemaal Kwadendamme
De technische installaties van rioolgemaal Kwadendamme  was verouderd, waardoor de kans op storingen en uitval toenam. Om het functioneren van het rioolgemaal te kunnen waarborgen zijn de verouderde componenten vernieuwd en is het rioolgemaal tevens aangepast aan de hedendaagse eisen.  Het project is financieel en technisch conform planning afgerond .  Het project is nagenoeg binnen budget gebleven.

PRJ1562C Renovatie rioolgemaal Kruiningen, Groeneweg
Dit rioolgemaal stond eerst op voor 2022, maar door gebrek aan capaciteit is het project begin 2024 opgepakt voor uitvoering.  De geplande technische afronding is gehaald en het project is volledig afgerond (zowel technisch als financieel). Het project budget is overschreden met 3,6 %. Doordat het project circa 2 jaar later is opgepakt zijn de kosten toegenomen. 

PRJ1562H    Windketel Waterpark Veerse Meer
Dit projectnummer vervalt. Dit zal later opnieuw in de investeringsraming opgenomen worden zodra er meer bekend is over de uitbreiding waterpark Veerse meer.

PRJ1562T Coaten kelder rioolgemaal Koewacht Emmabaan
Voor de instandhouding van de kelder van het rioolgemaal is een coating aangebracht om de levensduur van het civieltechnisch deel te verlengen.  Het project is in 2024 uitgevoerd met een onderschrijding van  6,5 % binnen het beschikbaar gestelde krediet. Conform planning is het project volledig in 2024 uitgevoerd. 

Toelichting onderhanden investeringsprojecten

PRJ1233K Rwzi Verseput renovatie Elektrisch/Werktuigbouwkundig
De uitvoering van het project is gestart in 2023 met 8,1 miljoen beschikbaar gesteld krediet. Het project wordt naar verwachting binnen de vastgestelde planperiode gerealiseerd (medio april 2025) en afgerond met een verwachte overschrijding van 1,2 % hoofdzakelijk door de niet geraamde aanschaf van een analyzer.

PRJ1233L Brandmeldinstallaties rwzi Terneuzen/Walcheren/Willem Anna Polder
De zuiveringen Terneuzen, Walcheren en WAP worden voorzien van brandmeld- en ontruimingsinstallaties, gekoppeld aan het SCADA-netwerk van de locatie. Het project is vertraagd in 2024 i.v.m. inzetbaarheid  personeel.  Planning is nu afronding in 2025 (1 1/2 jaar later dan gepland) binnen beschikbaar krediet. 

PRJ1234A Rwzi Willem Annapolder, vervanging elektrische installatie en fakkel
De elektra en installaties van de RWZI Willem Annapolder zijn dusdanig verouderd dat de kans op storingen en eventueel uitval van de zuivering te groot is geworden. De elektra en installaties moeten daarom vervangen worden, waarbij tegelijkertijd voldaan kan worden aan de hedendaagse eisen.  Tevens wordt een gasaffakkelinstallatie geplaatst om overtollig gas conform wet en regelgeving veilig te kunnen affakkelen. Het project was gepland voor uitvoering 2023/2024 maar is naar 2024/2025 verschoven door capaciteitsgebrek. 

PRJ1521B Relinen afvalwaterleidingen Zeeuws-Vlaanderen
Momenteel is er nog een discussie met een aangelande over de vergoeding voor de gebruikte/beschadigde werkstrook. Tevens loopt er ook nog een discussie met aannemer over na oplevering geconstateerde schades. Oplevering van alle werken heeft plaatsgevonden. De financiële afwikkeling  van alle lopende zaken volgt in 2025, net als de laatste afrekening met de gemeente Terneuzen.

PRJ1522 aanleg Zonnepanelen
In 2023  is het project technisch afgerond.  De administratieve afwikkeling dient nog te worden opgepakt. 

PRJ1572 Afdekken slibbuffers Westerschouwen / Verseput
Beide locaties zijn technisch afgerond.  Alleen de Gebruikersvergunning voor De Verseput is nog een lopend traject met de gemeente (loopt al sinds december 2023) waardoor de financiële afronding in 2024 niet is gelukt. 

PRJ1580  Verleggen persleiding Hansweert
De kosten voor het verleggen van de persleiding zijn opgenomen in het HWBP project dijkversterking Hansweert. De verlegging is in het kader van dit project tijdig afgerond en daarmee komt dit afzonderlijke project te vervallen.

PRJ1581  Verleggen persleiding Terneuzen
In de stadsontwikkeling Terneuzen in de wijk Othene wordt de persleiding verlegd. Dit betreft alleen de materiaalkosten, dit project is naar 2026 gezet. Er moet nog grond aangekocht worden door de gemeente Terneuzen, mogelijk verschuift dit project nog verder naar achteren.  Er zijn nog gesprekken gaande met de gemeente Terneuzen over kostenverdeling. Planning van de gemeente is op dit moment nog niet gewijzigd.

PRJ1233R rwzi WAL vervanging cyclonen, PRJ1233T rwzi Tholen renovatie rooster, PRJ1233X rwzi Willem Anna Polder renovatie gashouder, PRJ1496B Phario PHA2SCALE-project, PRJ1562W rioolgemaal Yerseke, Steeweg vervanging windketel, PRJ1562X coaten kelder rioolgemaal Domburg, PRJ1603 Apparatuur versnellingsprogramma Lachgas
Deze projecten zijn projecten uit de begroting 2025 waarvoor in november 2024 door de Algemene Vergadering uitvoeringskrediet is verstrekt.

Toelichting investeringen algemeen voorbereidingskrediet

PRJ1543A renovatie rg Magrette/ PRJ1543B Renovatie rg Zuiddorpe Hoofdweg Zuid/ PRJ1543C Renovatie rg Axel, Justaasweg
De overeenkomst tussen gemeente Terneuzen en waterschap Scheldestromen is nog niet rond.  Zodra dit rond is zal een (separaat) uitvoeringskrediet voor de 3 projecten worden aangevraagd.  De projecten staan nu  in begroting 2025 als separaat aan te vragen maar naar verwachting wordt het project pas uitgevoerd in 2026. 

Toelichting afgeronde investeringen

PRJ1517 Tractiemiddelen 2023 / PRJ1517A Inruil tractiemiddelen 2023
Betreft de vervanging van tractiematerieel. Dit materieel wordt ingezet om het onderhoud van de afdeling watersystemen, wegen en waterkeringen uit te kunnen voeren. In het 1e kwartaal 2024 is het materieel geleverd wat voorzien was vanuit dit krediet. 

PRJ1421A Inruil auto's 2024
Dit betreft het inruilen van dienstauto's.

PRJ1338 Vervangen peilboot Meermin III
Het project betreft de bouw van een nieuwe peilboot ter vervanging van de huidige peilboot Meermin III. Het project heeft vertraging opgelopen onder andere door latere leveringen van benodigde motoren en uit te voeren systeemtesten. In november 2022 is de peilboot officieel overgedragen aan het Waterschap. Het project is met een uitloop van meer dan 6 maanden ten opzichte van de oorspronkelijke planning technisch afgerond en met een budgetoverschrijding < 10% en minder dan € 250.000,-. In samenspraak met de werf was de onderhoudsperiode om restpunten op te lossen  verlengd. Vanwege het verlengen van de onderhoudsperiode, zal dit project in 2025 financieel worden afgerond en intern worden gedragen aan de beheerder.

Toelichting onderhanden investeringsprojecten

PRJ1425 Hoofdkantoor Terneuzen, vervanging CV-ketels
Beide CV-ketels in kantoor Terneuzen zijn aan het einde van de technische levensduur. Door goede staat van onderhoud functioneren de ketels nog steeds goed, maar onderdelenvoorziening wordt steeds moeilijker.  Onderzocht wordt  of in plaats van de “1 op 1” vervanging van de huidige gasgestookte ketels het kantoor Terneuzen gasloos gemaakt kan worden. Deze investering is in 2024 aangehouden in afwachting van besluitvorming door de AV over het aanhouden van Terneuzen als hoofdkantoor. 

PRJ1544  Informatie veiligheid:fysieke toegangscontrole
Het doel van dit project is het versterken van onze fysieke toegangscontrolemaatregelen om onbevoegde toegang tot fysieke locaties, apparatuur en gegevens te voorkomen. Hierdoor krijgen alleen geautoriseerde personen toegang tot specifieke gebieden. Het sleutelplan zal vervangen worden door een digitale toegangsbeheeroplossing waar bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van traditionele sleutels, digitale sleutels en methoden voor toegangsverificatie. Op basis van een risicobeoordeling wordt bepaald welke maatregelen waar worden getroffen. Het kredietbedrag is daarbij taakstellend. De nieuwe projectleider voor Bedrijfsvoering moet dit gaan uitvoeren en wordt in 2025 geworven.

PRJ1545 Vervanging bedrijfsmiddelen (pc's, mobile telefoons en tabblets)
Er is een bedrag van € 250.000,- toegevoegd aan deze investering voor de aanschaf van hardware, die voorheen uit de exploitatiebegroting werd bekostigd. Met een begrotingswijziging is dit bedrag extra op de investering opgevoerd. In oktober 2023 is de aanbesteding voor de hardware afgerond en zijn mobiele telefoons aangeschaft. De laatste levering die voorzien was in dit project vindt plaats in het eerste kwartaal 2025.

PRJ1516 Aankoop en vervangen tractiemiddelen 2022
In 2022 zijn 4 nieuwe tractoren (PRJ1516) volgens planning aanbesteed. Vanwege oplopende levertijden zijn deze tractoren in 2023 geleverd. De levering van de geplande vrachtauto heeft in 2024 niet plaatsgevonden en wordt nu in het tweede kwartaal van 2025 verwacht. 

PRJ1518 Aank./vervangen tractiemiddelen 2024 / PRJ1518A Inruil tractiemiddelen 2024
Vanwege de onduidelijkheid over de impact van de nieuwe gedragscode is de vervangingsaanschaf van klepelmaaiers niet doorgegaan in 2024.  Inruil van oude klepelmaaiers is hierdoor ook niet doorgegaan.  Twee tractiemiddelen uit deze investering blijken technisch langer mee te kunnen dan voorzien en worden daarom pas in 2026 vervangen.

PRJ1585 Kantoor Terneuzen: verv. regelkast
De regelkast van kantoor Terneuzen nadert einde levensduur. Als de regelkast uitvalt, kunnen we bijvoorbeeld de temperatuur en de luchtventilatie alleen op één vaste stand instellen. In afwachting van het onderzoek naar de twee hoofdkantoren, dat in het bestuursakkoord 2023-2027 is vastgelegd, is dit project in 2024 niet uitgevoerd.

PRJ1586 Kantoor Terneuzen: vervanging lift
De vervanging van de lift (PRJ1586) moet worden uitgevoerd gezien het risico van het falen van de installatie en de langdurige impact daarvan op het gebruik van het gebouw. Het project is in 2024 voorbereid en de daadwerkelijke vervanging van de lift vindt in het tweede kwartaal van 2025 plaats.

PRJ1587 Overige gebouwen: verv. werkplekken
In 2024 is gestart met een inventarisatie van het bestaande en exact benodigde meubilair op de buitendienstlocaties. In 2025 zal het meubilair besteld en naar verwachting ook geleverd worden.

PRJ1588 Hardware 2024 (werkplek/fysieke beveil.)
Door gebrek aan personeel bij de installateur en uitstellen van werkzaamheden bij de afvalwaterketen is de vervanging van de apparatuur in 2024 niet volledig afgerond. De werkzaamheden zullen in 2025 verder afgerond worden. 

PRJ1589 Kantoor automatisering: netwerk 2024
De levering van de apparatuur heeft plaatsgevonden in 2024 en de implementatie loopt door in 2025.

PRJ1591 PA automatisering: netwerk 2024
De aanschaf van hardware voor vernieuwen van het procesautomateringsnetwerk heeft vertraging opgelopen.  Het goed uitvoeren van een 'proof of concept' (waarbij de werking van een oplossing moet worden aangetoond) koste aanvankelijk meer tijd dan gepland en leverde vervolgens niet de gewenste uitkomst op. Daarom wordt begin 2025 een onderzoek naar een andere oplossing uitgevoerd.  Dit project is gekoppeld aan PRJ1592.

PRJ1597 Revisie ponton de Meerkracht
De aanbesteding van het onderhoud voor het ponton en een boot loopt. De gunning staat gepland voor de eerste helft van 2025.

PRJ1619  Verwarmen/koelen sp Eindewege
De installatie voor het verwarmen en koelen op de locatie Eindewege is einde levensduur, werkt niet meer naar behoren waardoor de temperatuur moeilijk te regelen is en er veel storingen zijn. Deze wordt daarom vervangen.  De  uitvoering is voorlopig gepland in 2026.